Zygmunt Celichowski (1845-1923)

26 stycznia przypadła 100 rocznica śmierci Zygmunta Celichowskiego, długoletniego bibliotekarza Biblioteki Kórnickiej i zarządcy dóbr Działyńskich i Zamoyskich. Zygmunt urodził się 12 sierpnia 1845 roku we Wronkach znajdujących się wtedy w Wielkim Księstwie Poznańskiem, w rodzinie inteligenckiej. Celichowski pobierał naukę w poznańskim gimnazjum św. Marii Magdaleny. Już w czasie edukacji zaangażował się w działalność patriotyczną, z powodu której został zatrzymany i skazany w 1863 r. na karę 1 miesiąca więzienia. Po ukończeniu gimnazjum, rozpoczął studia filologiczno-historyczne we Wrocławiu i w Berlinie. Edukację zwieńczył w 1870 r. obroną doktoratu w Lipsku. Już w czasie studiów przypatrywał się miejscowym bibliotekom i ich administracji.  Przygodę z Biblioteką Kórnicką Celichowski rozpoczął w okresie studiów. Wtedy został sekretarzem Jana Działyńskiego, a później zarządcą Biblioteki Kórnickiej, z którą pozostawał związany całe życie, aż do swojej śmierci w  1923 r. Jego pierwszymi zadaniami jako bibliotekarza było m. in.: rozpakowanie skrzyń z książkami oraz inwentaryzowanie rękopisów. Po skończeniu studiów i powrocie do Wielkopolski, zaczął porządkować bibliotekę znajdującą się w kórnickim ogrodzie,  następnie prowadził takie same pracy przy księgozbiorze zlokalizowanym w  Zamku. Przy tej okazji dbał  o powiększanie księgozbioru m.in. o rękopisy i starodruki. Ponadto przygotowywał materiały do udostępniania osobom z zewnątrz, głównie naukowcom. Jego bogatą korespondencję naukową mogą Państwo przeczytać za pośrednictwem Platformy Cyfrowej Biblioteki Kórnickiej. Celichowski tworzył spisy oraz inwentarze, a jego największym osiągnięciem było stworzenie katalogu, który wykorzystywany jest do dziś.

Zygmunt Celichowski był silnie zaangażowany w działalność regionalną. Przez lata starał się o utworzenie lokalnego czasopisma o tematyce historyczno-literackiej. Sam wygłaszał i publikował artykuły oraz działał w stowarzyszeniach i kołach rolniczych. Celichowski rozwinął także produkcję wydawniczą Biblioteki Kórnickiej m. in. dzięki przejęciu firmy wydawniczej Jana Konstantego Żupańskiego. Pozwoliło mu to na wydanie wielu prac z zakresu historii oraz bibliografii w różnych czasopismach takich jak ,,Kórniczanin” czy ,,Dziennik Poznański”. Największym osiągnięciem w  sferze wydawniczej było opracowanie, a następnie wydanie przez niego tomów nr IX-XIII „Acta Tomiciana”.

Wkład pracy i czas, który Celichowski poświęcił Bibliotece Kórnickiej skutkował jej znacznym rozwojem w końcu XIX i początku XX wieku. Tradycje zapoczątkowane przez Z. Celichowskiego a kontynuowane przez kolejnych dyrektorów BK PAN pozwoliły Bibliotece na stanie się instytucją kluczową dla dziedzictwa  regionalnego Wielkopolski jak i całego kraju.

Zob. też:

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, z. 24 [poświęcony Zygmuntowi Celichowskiemu]
Piotr Pojasek, Zygmunt Celichowski (1845-1923). W setną rocznicę śmierci wielkiego i zapomnianego wronczanina