Serdecznie zapraszamy na Czwartek Literacki 
Wydeptał ścieżkę niewidzialną

O ANTONIM SŁONIMSKIM
rozmawiają: Katarzyna Kuczyńska-Koschany i Adam Michnik

Prowadzenie: Grzegorz Leszczyński

30 października 2025, godz. 18.00
Sala Czerwona Pałacu Działyńskich w Poznaniu (Stary Rynek 78)

 WSTĘP WOLNY

Szanowni Państwo,

Antoni Słonimski (1895-1976) z okazji 130. rocznicy urodzin decyzją Sejmu RP został Patronem roku 2025. Dało nam to inspirację, by powrócić do tego poety, dramatopisarza, prozaika, felietonisty, tłumacza, człowieka literatury i życia literackiego. 

Życie współtwórcy kawiarni Pod Picadorem (w której obowiązywał bardzo nietypowy regulamin) oraz słynnej grupy poetyckiej Skamander, pełne było barwnych anegdot i historii, w które czasem trudno dziś uwierzyć. Dobrym(?) przykładem jest jego pojedynek na broń z Mieczysławem Szczuką, który opublikował niepochlebną recenzję – jeden z uczestników został wówczas naprawdę ranny.

Słonimski swoje żydowskie pochodzenie przypłacił ucieczką na emigrację. Gdy po wojnie wrócił do Polski, próbował odnaleźć się w nowej rzeczywistości, z czego już zawsze musiał się tłumaczyć. Mimo że był później sygnatariuszem dwóch ważnych listów protestacyjnych: Listu 34 (1964) oraz Listu 59 (1975/1976). Ten pierwszy, skierowany do premiera Cyrankiewicza, sam zresztą napisał i złożył. Dwa zdania przeciw PRL-owskiej cenzurze odbiły się wówczas szerokim echem i przeszły do historii:

Ograniczenia przydziału papieru na druk książek i czasopism oraz zaostrzenie cenzury prasowej stwarza sytuację zagrażającą rozwojowi kultury narodowej. Niżej podpisani, uznając istnienie opinii publicznej, prawa do krytyki, swobodnej dyskusji i rzetelnej informacji za konieczny element postępu, powodowani troską obywatelską, domagają się zmiany polskiej polityki kulturalnej w duchu praw zagwarantowanych przez konstytucję państwa polskiego i zgodnych z dobrem narodu.

Znany ze swego poczucia humoru i ironicznego dystansu, na pytania z ankiety przygotowanej przez Związek Zawodowy Literatów odpowiadał po mistrzowsku.

Pytanie: Czy ma Pan ulubioną formę papieru, na którym Pan pisuje? Czy forma ta zmienia się w zależności od treści pisanych rzeczy? Czy też forma papieru jest Panu obojętna lub zależy od okoliczności zewnętrznych? Proszę podać wymiary swojego ulubionego arkusza.

Odpowiedź: Wiersze o treści erotycznej piszę najlepiej na papierze owalnym, prozę na elipsach, a satyry na kwadratach. Ulubiony format 30 cm. x 900 km.

Pytanie: Czy łatwiej Panu pisać w możliwie jak największej ciszy?

Odpowiedź: W ciszy średniej.

Pytanie: W jakiej pozycji najłatwiej Panu pisać?

Odpowiedź: Oczywiście kolana razem, pierś naprzód i głowa do góry.

Zaproszenie do rozmowy o tej wybitnej postaci przyjęli znakomici goście: 

Prof. Katarzyna Kuczyńska-Koschany – poetka, eseistka, literaturoznawczyni związana z Instytutem Filologii Polskiej UAM. W swej pracy naukowej zajmuje się m.in. poezją i jej interpretacją oraz tematyką żydowską w literaturze. Jest autorką wielu książek, w tym Antytotalitarne gesty poetyckie i kreacyjne wobec Zagłady oraz innych doświadczeń granicznych (2013), Tuwim. Pęknięcie (2021).

Prof. Grzegorz Leszczyński – krytyk i historyk literatury, autor książek i artykułów z zakresu literatury dziecięcej i młodzieżowej, m.in. Joanna Kulmowa. Bajka o odwadze, nadziei i mądrości (2018), Daję słowo. Wędrówki po języku i literaturze (2016), a także popularnonaukowej Literatury dwudziestolecia (2024). Wykłada na Uniwersytecie Warszawskim.

Adam Michnik – historyk, eseista, publicysta polityczny, jeden z czołowych działaczy opozycji demokratycznej w PRL, współtwórca i uczestnik Okrągłego Stołu, założyciel i redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”. Za swoją działalność był wielokrotnie nagradzany, w tym Orderem Orła Białego; jest ponadto doktorem honoris causa pięciu uczelni. W pierwszej połowie lat 70. pracował jako sekretarz Antoniego Słonimskiego.

Zapraszamy!