Głos

Jaśnie Wielmożnego Adama Kozakowskiego

Prezydującego Sędziego Ziemskiego i Posła Powiatu Kowieńskiego, Kawalera Orderu S. Stanisława

n a Sesyi Sejmowej w roku 1793 Julii 20 dnia miany

Najjaśniejszy Królu, Panie Mój Miłościwy!

I Najjaśniejsze Rzpltej Sejmujące Stany!

W odeszłym na Sejmie projekcie, ważnym i każdego obywatela interesującym, słuchając uwagi przezacnych reprezentantów, w pełnym milczeniu i skromności zostawałem. - Głos W. Królewskiej Mci P.M.M. i jego stosowna do okoliczności rada, sprawiła to, że naród gwałtom i przemocy tym czasem ulegać musiał.

Co do projektu w deliberacyi zostającego względem Konfederacyi Targowickiej, już pamięć moja znosi pięć aktów Konfederacyi w narodzie, a twór ich, każdy powodem lekarstwa, w gwałtownej chorobie, nie mógł nie ściągnąć ciężkich konwulsyi, i w rządzie, i w skarbie, i w sprawiedliwości, a wszystkie ich czynności i sancita na Sejmach zatwierdzone zostały.

Względem sądów Konfederacyi teraźniejszej, nie jest to czas i sposób egzaminować dekreta zapadłe, i wyroki, chyba za wezwaniem obojga stron, w postaci sądownictwa, które Sejmowi nie jest przyzwoite, skarga na dekreta Konfederacyi, nie może być doskonale uważaną, bo tylko z jednej strony, nie ma jeszcze w narodzie takiego składu, sądów i jurysdykcyi, która by obu stronom dogodziła.

Prawda to jest, że teraźniejszy twór sądów Ultimae Instantiae, sprawuje czuły wstręt w obywatelach Lit., bo jest nadzwyczajny i nie nawykły; prowincya Litewska ma za świetne i szanowne prawo, jakie jest w Trybunale Litewskim, ten Trybunał, pod imieniem Królów w narodzie panujących bywał sądzony, na ten Trybunał, sami obywatele z województw i powiatów wybierają osoby, i nie dłużej, jak na niedziel 20.

A cóż mówić o sądach miejscowej Konfederacyi, które w mogile grodów i kommissyów cywilno-wojskowych wskrzeszone, ich nieporządek w sądzeniu, bez podpisu, bez terminu, zboczne postępowanie, w ekspedyowaniu Kondescencyów, nieporządne utrzymywanie Ksiąg, rewolucya z otworzonemi Sądami Ziemskiemi, wydawane palety, wedle jednego woli i kaprysu, na furaże, poczty, furmanki, dyslokacya pastwiska, a te z pomocą obcego żołnierza egzekwowane, zniszczyły niejednego obywatela, który ze skargą do Najwyższej Jurysdykcyi dojść nie może.

Ale Najjaśniejszy Królu i Panie! Prześwietne Stany! oddajcie narodowi przywykłe i zwyczajne sądy i jurysdykcye, oddajcie sprawiedliwość, rząd kraju, a wszystko puśćcie w niepamięć, a obtarte zostaną łzy obywateli, z ucisku i rozpaczy wyciśnione.

I w dalszym działaniu Prześwietnej Konfederacyi nie upatruje naród krzywdy i szkody, publiczność czyli ogólność dotykających względem naddań, względem sancitów nie ma szkody publicznej, tylko przemiana osób nowo zasłużeńszych do posiadania tej nadgrody, która się mianuje z jestestwa swojego: Panis bene Merentium.

W tym miejscu głos mój, który podnoszę do tronu W.K.Mci Pana M.M. jest to głos obywateli powiatu, abym polecił względom Króla i Pana osobę JW. JX. Józefa Kossakowskiego Biskupa Inflanckiego, Koadiutora Wileńskiego. Ten wielkich talentów i przymiotów w narodzie Senator, z wierności i rady, z wielkich i ciągłych zasług znany w narodzie, i doświadczony Królowi i Panu, ciągnie bieg prac swoich w roztropnym działaniu i publicznej użyteczności. Zna naród dobrotliwe serce W.K.Mci Pana Miłościwego, że umiesz cnotę nadgradzać, i to jest żywiołem wspaniałej duszy twojej, Miłościwy Panie. Wiemy o tym, iż ceniąc zasługi wspomnionego ode mnie Senatora, żądałeś sam okazyi do nadgrody i wdzięczności. Niosę teraz prośby do tronu W.K.Mci tak imieniem powiatu, co mam w zleceniu, jako też głosem powszechnym całej prowincyi W.X. Lit.