Dnia 26 augusta 1793.

Projekt traktatu

Do zawarcia między Najjaśniejszym Królem Jmcią Pruskim, a Najjaśniejszym Królem Jmcią i Rzecząpospolitą Polską.

w Imię Trójcy Przenajświętszej.

Niech będzie wiadomo komu należy. Wywrócenie konstytucji i rządu wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej przez nielegalną rewolucją 3 maja 1791 zamieszania, które od tej nieszczęśliwej epoki kraj niszczyć nie przestawały i zatrważające szerzenie się w nim ducha szkodliwych innowacji; zniewoliwszy Najjaśniejszego Króla Jmci Pruskiego i Najjaśniejszą Imperatorowę Jejmć Wszech Rosji do porozumienia się i zniesienia z sąsiedzkiemi mocarstwami, względem sposobów ochronienia swych państw od bliskiego niebezpieczeństwa, jakim były zagrażane; rzeczony Król Jmć Pruski i Najjaśniejsza Imperatorowa Jejmość Wszech Rosji, połączeni zgodnością wzajemną zdań i widoków, uznali, że inaczej zapobiec złemu zdołają, jak przez przyłączenie do swych respective państw, krajów im przyległych; o swej stałej i nieodmiennej w tej mierze determinacji Rząd Polski przez wspólną deklaracją podaną w Grodnie 9 kwietnia ostatniego, uwiadomili i odebrawszy hołd i przysięgę wierności od swych nowych poddanych, wezwali Naród Polski do zgromadzenia się na sejm, dla zagruntowania za przyjazną ugodą układów, które mają zapewnić trwałość stanu aktualnego rzeczy i przyszłej egzystencji Rzpltej.

Tym końcem Najjaśniejszy Król Jmć Pruski opatrzył zupełnym umocowaniem JP. Henryka Ludwika de Buchholtz, swego tajnego Konsyliarza Skarbowego, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego u Dworu Polskiego, a Najjaśniejszy Król Jmć i Rzeczpospolita Polska, wyznaczyli i umocowali z swej strony z Senatu N.N. z Ministerium N.N. z Stanu Rycerskiego N.N., którzy to pełnomocnicy, tym sposobem należycie umocowani, okazawszy sobie wzajemne plenipotencje, zgodzili się na artykuły następujące:

ARTYKUŁ I.

Będzie odtąd przyjaźń i związek, szczery, i trwały między Najjaśniejszym Królem Jmcią Pruskim, Jego dziedzicami i następcami, i wszelkiemi Jego państwami z jednej, a Najjaśniejszym Królem Jmcią Polskim, Wielkim Księciem Litewskim, Jego następcami, jako też Królestwem Polskim i W.X. Lit. z drugiej strony, tak dalece: że strony kontraktujące dokładać będą największej baczności na utrzymanie między sobą dobrej zgody i związku wzajemnego, unikając tego wszystkiego, coby mogło naruszyć spokojność i pomyślność państw obydwóch.

ARTYKUŁ II.

Ażeby zaś ugruntować te szczęśliwe systemma jedności i przyjaźni, na zasadzie tym trwalszej, osądzono za rzecz przyzwoitą i potrzebną oznaczyć i ustanowić granice, które oddzielać będą napotym wiecznemi czasy kraje Najjaśniejszego Króla Jmci Pruskiego i Królestwa Polskiego. Przeto Najjaś. Król Jmć Polski tak za siebie, jako też za swoich następcow, tudzież Stany Królestwa Polskiego i W.X. Lit. ustępują przez niniejszy traktat nieodzownie na wieczne czasy, i bez żadnego zwrotu, ani jakiegokolwiek bądź wyłączenia Najjaś. Królowi Jmci Pruskiemu, Jego dziedzicom i sukcesorom obojej płci. Województwa, miasta i powiaty, które tenże Król Jmć Pruski wziął w swoją posesją na mocy patentu swego pod datą 25 marca roku bieżącego, i które są oznaczone niniejszym traktatem w linii, począwszy od granicy szląskiej idąc o milę niżej Częstochowy, postępując w prawą do Pilicy, trochę niżej Koniecpola podług następnego zaboru, tam, gdzie wpada rzeczka Biała od Lelowa płynąca, idąc dalej wzdłuż Pilicą do Grotowic, stamtąd prostą linią ku Sochaczewu, zostawując Rawę na lewej ręce o puł mili niemieckiej, i postępując aż o milę poza miasto Rawę, zwraca się węgłem prostym do małej rzeczki Skierniewki, inaczej Jeżowka zwanej, aż do miejsca, gdzie ta rzeczka łączy się z Bzurą, którą się idzie aż do Wisły naprzeciw Wyszogroda, a od tego ostatniego miasta linia prosta aż do Działdowa formuje granicę: tym sposobem, iż brzeg prawy rzek Pilicy, Skierniewki, inaczej Jeżowka zwanej i Bzury przy Polszcze zostawuje, lewy zaś brzeg przy Państwie Pruskim, z zapewnieniem wolnego na nich spławu poddanym państw obojga, i nie będzie wolno żadnej stronie takowych przedsiębrać robót, które by mogły zwrócić bieg aktualny rzeczonych rzek; w miejscach zaś, w których by komisja demarkacyjna zastała znaki graniczne zajętych posesji, inaczej oznaczone, nakaże je przenieść podług powyższego opisania duktu granicznego; tudzież Najjaśniejszy Król Jmć i Rzeczpospolita Polska ustąpują także miasta Gdańsk i Toruń, z ich respective terytoriami. Najjaś. Król Jmć Polski i Stany Korony Polskiej i W.X. Lit. odstępują Najjaśn. Królowi Jmci Pruskiemu, Jego dziedzicom i następcom, wszystkie kraje wzwyż wyrażone ze wszelką własnością, władzą najwyższą i niepodległością, ze wszystkiemi miastami, fortecami, miasteczkami, wsiami, ze wszystkiemi portami, brzegami, rzekami, ze wszystkiemi poddanemi i mieszkańcami, uwalniając ich od hołdu i przysięgi na wierność wykonanej Królowi Jmci i Koronie Polskiej, ze wszystkiemi prawami, tak co do polityki i cywilności, jak też i duchowności, słowem: ze wszystkim tym, co należy do najwyższej władzy, przyrzekają najwyraźniejszym i najuroczystszym sposobem nie formować nigdy ani directe, ani indirecte pod jakimkolwiek bądź pretekstem, żadnej pretensji o kraje i powiaty niniejszym traktatem ustąpione. Obydwie Najjaśniejsze Strony Kontraktujące obowiązują się wyznaczyć nieodwłocznie komisarzów z jednej i z drugiej strony, końcem ułożenia tego ważnego obiektu demarkacji teraźniejszych granic między Prusami a Polską ze wszelką pilnością i dokładnością, tudzież, ażeby zaspokoić po przyjacielsku spory, sprzeczki, i zatargi, które by mogły powstać z tego powodu między poddanemi wzajemnemi. Będą także w dalszym czasie wyznaczeni podobnież zobopólni komisarze, gdyby się zdarzył spór, tak względem samych granic, jako też z powodu zaprzeczeń praw granicznych wzajemnych poddanych.

ARTYKUŁ III.

Nawzajem cesji od Najjaś. Króla Jmci Polskiego i Rzpltej, niniejszym traktatem uczynionych, Najj. Król Jmć Pruski zrzeka się najwyraźniej za siebie i swoich dziedziców i następców obojej płci wszelkich pretensji, które może teraz, lub mogłby w następnym czasie formować, bądź directe, bądź indirecte i pod jakimkolwiek bądź tytułem, denominacją, pretekstem, lub umową, tudzież w jakichkolwiek bądź okolicznościach, lub przypadkach, do jakiejkolwiek bądź prowincji, lub do najmniejszej części ziemi, którą teraz Polska posiada. Najjaśn. Król Jmć Pruski zrzeka się równie posesji i praw swoich do dóbr Sereje i Taurogi z ich attynencjami w Wielkim Księstwie Litewskim sytuowanych. Nadto obowiązuje się utrzymować Polskę w stanie teraźniejszych posesji i gwarantować one; jako też w samej rzeczy gwarantuje niniejszym artykułem, w sposób najwyraźniejszy i najbarziej obowiązujący całość i najwyższą władzę nad rzeczonemi posesjami aktualnemi, ze wszystkiemi z onych wypływającemi prawami.

ARTYKUŁ IV.

Najjaśniejszy Król Jmć Polski podobnież za siebie, swoich następcow, tudzież Stany Królestwa Polskiego i W.X. Litewskiego, zrzekają się wiecznemi czasy w sposób najuroczystszy wszystkich praw, i pretensji jakiejkolwiek bądź natury denominacji, które z jakiegokolwiek bądź tytułu, pretekstu i okoliczności mogłby być formowane, tak do krajów, prowincji i powiatów, ich należności, artykułem 2gim niniejszego traktatu ustąpionych, tudzież Najjaśn. Król Jmć i Rzplta Polska gwarantują Najjaśn. Królowi Jmci Pruskiemu i Jego sukcesorom, nie tylko prowincje artykułem drugim niniejszego traktatu teraz ustąpione, ale i te, które dawniej Prusom ustąpione były traktatem w Warszawie dnia 18 7bra 1775 roku zaszłym.

ARTYKUŁ V.

Katolicy Rzymscy podobnie jak ci tejże religii, którzy dawniej przeszli pod panowanie pruskie, będą używać we wszystkich krajach, niniejszym traktatem ustąpionych, wszelkich swoich praw i własności w względzie cywilnym, a co do religii zachowaną mieć będą takąż samę, jak dotąd wolność obchodzenia obrządków religii i karności in statu quo z posiadaniem wszystkich kościołów i dóbr wszystkich kościelnych, tak jak je dotąd posiadali. Najjaśniejszy Król Jmć Pruski przyrzeka za siebie i swoich następców, że nigdy nie zechce używać praw monarchicznych, z uszkodzeniem stanu aktualnego religii w krajach niniejszym traktatem pod Jego panowanie przeszłych. Co się zaś tycze kościołów i fundacji pobożnych, które sytuowane będąc w jednym państwie, mieliby jaką część funduszów swoich w drugim, Najjaśn. Stany Kontraktujące, ustępując oneż sobie nawzajem z wszystkiemi prawami, bądź quo ad spiritualia, bądź ad temporalia, z zachowaniem sobie wolności rozrządzenia onemiż, tak jednak, iżby rzeczone fundusze natury swej nie odmieniały, i nie mogły być użyte tylko jedynie na indemnizacje wzajemne kościołów i zgromadzeń, które by na tym urządzeniu traciły, z ostrzeżeniem oznaczenia w artykułach osobnych terminu, do którego używanie intrat rzeczonych kościołów i zgromadzeń wzajemnie trwać ma podług aktualnego stanu, bez uszkodzenia prawa dożywocia posesorów i ich koadiutorów teraźniejszych wyłączając jednak zaraz fundusze biskupstwa poznańskiego w Polszcze pozostałe, które pod urządzenie Rzpltej przechodzą dla ustanowienia z nich intrat nowemu biskupstwu warszawskiemu.

ARTYKUŁ VI.

Najjaśniejszy Król Jmść Pruski pragnąc przykładać się do spokojności Rzpltej Polskiej ile od niego zależeć może, chce należeć, jeżeliby o to od Narodu był rekwirowanym do zagwarantowania tych konstytucji, które na sejmie teraz w Grodnie zgromadzonym ustanowione będą.

ARTYKUŁ VII.

Wszystkie konwencje osobne, które mogą być później zawarte, czyli to względem handlu obydwóch narodów, czyli w innych jakich szczegulnych obiektach, będą równie miały takąż moc i wagę, jak gdyby słowo w słowo w niniejszy traktat wpisane były, a przedsiębiorąc zawieranie nowych układów handlowych, Najjaśniejsze Strony Kontraktujące obowiązują się brać za zasadę wzajemną opłatę po dwa od sta, tak co do cła, importacji, eksportacji, jako i tranzytu, tudzież przyjąć prawidła najumiarkowańsze w układzie taryfy przez komisyą obustronną mającą nieodwłócznie bądź ustanowioną. Najjaś. Król Jmć i Rzplta Polska zastrzegają sobie wolność wzywania mediacji Najjaśniejszej Imperatorowej Jejmci Wszech Rosji we wszelkich trudnościach, które by w ciągu negocjacji traktatu handlowego wyniknąć mogły.

ARTYKUŁ VIII.

Najjaśniejsze Strony obydwie kontraktujące, zgodziły się jeszcze na odnowienie i potwierdzenie w najdoskonalszej formie traktatu między niemi zawartego w Warszawie dnia 18 września 1773 roku, w tym, co nie ubliża opisom i układom traktatu niniejszego, i aby opisy w artykułach osobnych rzeczonego traktatu 1773 nie czyniły w niczym zawady przyszłym warunkom w artykułach osobnych teraźniejszego traktatu.

ARTYKUŁ IX.

Niniejszy traktat będzie ratyfikowany przez Najjaśniejszego Króla Jmci Pruskiego z jednej, a Najjaśniejszego Króla Jmci i Rzpltę Polską z drugiej strony, w przeciągu sześciu tygodni, rachując od dnia podpisania, lub też prędzej, jeżeli to być może, potym zaś będzie wciągniony do Konstytucji Sejmu teraćniejszego. Obie Najjaśniejsze Strony Kontraktujące obowiązują się żądać od Najjaśniejszej Imperatorowej Jejmci Wszech Rosji gwarancji traktatu teraźniejszego.

Dla większej zaś wiary my pełnomocnicy, i komisarze szczególnie do tego traktatu wyznaczeni i umocowani, takowy podpisaliśmy, i rodowitemi pieczęciami naszemi stwierdziliśmy.

Dan w Grodnie dnia miesiąca 1793 roku.