|
|
| |||||||||
|
do przejrzenia Tabell stanu wojska, jako też stanu kas korpusowych przez WW. Hetmanów Litewskich i W. Regimentarza miejsce Hetmanów Koronnych zastępującego, okazać się mających, wyznaczonej, uczyniona na sesyi sejmowej dnia 19 miesiąca sierpnia 1793 roku Deputacya na dniu 10 miesiąca i roku bieżącym w zamiarze uskutecznienia poleconego sobie przez Stany Sejmujące dzieła do rezydencyi JW. Skarszewskiego, biskupa chełmskiego, zgromadziła się, a po nastąpionym między sobą porozumieniu się, wezwanie WW. Hetmanów Litewskich i JW. Regimentarza Koronnego ułożywszy, sesyą do dnia 13 solwowała.
Dnia 13 sierpnia przybył na sesyą deputacyi JW. Ożarowski, Kasztelan wojnicki,
wojsk koronnych regimentarz. Po nastąpionym wzajemnym oświadczeniu i
wytłumaczeniu przez deputacyą celu przeznaczenia swego, a przez JW.
Regimentarza chęci, ile możności zainformowania deputacyi dla postanowienia
onej w sposobności uczynienia eksplikacyi Stanom Sejmującym złożył na
samprzód wymieniony JW. Regimentarz tabele dwie: Pierwszą, Sztab Generalny
jak się znajduje Złożenie takowych tabell zrządziło zapytanie deputacyi, co za fundament do ich napisania śrzodkował JW. Regimentarzowi? Czyli od czasu objęcia komendy lustracya wojska uskuteczniona była?, to ułatwiając JW. Regimentarz oświadczył, że jako Regimentarz po wyjeździe z kraju Hetmanów Koronnych na dniu dopioro 18 czerwca roku bieżącego przez Najjaśniejszą Konfederacyą Generalną Obojga Narodów mając sobie powierzoną nad wojskiem koronnym komendę, tej od nikogo zdanej nie miał. Lustracyi zaś wojska, dla nieustających zgoła transmarszów uskutecznić nie mógł; gdy pomimo tego tak zastał rozlokowane wojsko, że szwadron jeden zgromadzić było ciężko. Że więc złożone w deputacyi tabele są zrobione z nadesłanych raportów, doniósł, i raporta takowe od Dywizyi Wielkopolskiej przez Zawiszę pułkownika, od Korpusu Dywizyi Małopolskiej przez Wodzickiego generał majora z miesiąca czerwca, z Bielska Podolskiego przez Suffczyńskiego generał-majora, od Dywizyi Wołyńskiej przez Księcia Lubomirskiego generał-leutnanta, od Garnizonu Warszawskiego przez Cichockiego, szczególny od Korpusu Artyleryi z Warszawy przez Dobrskiego z miesiąca lipca nadesłane dla skonfrontowania oddał deputacyi. Którym obiektem trudniąc się deputacya, gdy lustracyi w czasie komendy JW. Regimentarza czynionej nie było, ostatniej, bądź w czasie komendy Hetmanów, bądź dawniej udziałanej, jako też etatu złożenia żądała. Co zaspokajając JW. Regimentarz, co do lustracyi, że żadnej nie ma doniósł, a etat wojska koronnego przez zaszły sejm ustanowiony złożył; uprzedzając zaś wątpliwość deputacyi, dlaczego pomimo etat liczbę ośmiu generał-majorów przepisujący w tabeli Sztabu Generalnego podanej deputacyi dziesięciu umieścił, rezolucyą Konfederacyi Generalnej, którą Tabella Żołdu Kwartalnego dla wojska koronnego na ratę czerwcową ustanowioną została, okazał, i z niej, iż generał-leutnantów pięciu, a do zapłacenia przez skarb determinowanych czterech, a generał-majorów 16, a do zapłacenia zleconych 10 znajduje się, okazał. Takowe co do stanu aktualnie egzystującego wojska uwiadomienie powziąwszy deputacya, i złożone tabele zgodnemi z raportami przez nastąpioną konfrontacyą znalazłszy, Stany Sejmujące uwiadamia, i że pomimo Sztabu Generalnego zawierającego Hetmanów, Pisarzów Polnych, Generała Artylerii, Generałów Inspektorów, Strażnika i Oboźnego Polnych, Generałów-Leutnantów, Generałów-Majorów Adjutantów, Bończucznych, Doktorów, Sztabs-Chirurgów i Oficyalistów Komisyi Wojskowej, liczba aktualnie egzystującego wojska, jazdy głów 9.478, a infanteryi 13.855, w łącznej zaś sumie 23.333, znajduje się, donosi. Które doniesienie tyle pewnym zdaje się deputacyi, ile wiary do urzędowych raportów przez komenderujących nadesłanych przywięzywać należy.
Co się zaś dotycze korpusów wojska koronnego w kordon rosyjski zabranych. -
Gdy od tych żadnego raportu nadesłanego nie masz, liczbę onych przez
tabellę, co do liczby głów z etatu wyciągniętą JW. Regimentarz okazał,
która, że zapewne w istocie jest mniejszą, adnotacyą na tabelli umieszczoną
i ustnie informował, i o tym więc powziętą wiadomość deputacya Stanom
Sejmującym donosi, i że summa ogólna jazdy 15.738, a infanteryi 8.821,
złączona zaś suma wojska 24.559, zabraną jest, uwiadamia
Że zaś niektórzy oficyerowie przez miłość i przywiązanie do
Ojczyzny, nakazywanej przez obcą moc przysięgi wykonać nie chcąc, opuściwszy
rangi, wrócili się, i niektórzy już przez wydarzone wakanse na stopniach
rangom właściwych umieszczeni zostali, niektórym zaś Konfederacya
Generalna płacę stosowną ze Skarbu Rzpltej determinowała, tych przeto
jako wiernych Ojczyzny synów, listą odzielną przez JW. Regimentarza z imion,
nazwisk oraz stopnia rangi przed deputacyą złożoną wyszczególnionych,
względom Waszej Królewskiej Mości Pana Miłościwego i Prześwietnych
Rzpltej Sejmujących Stanów, deputacya polecić ma honor
Ukończywszy co do liczby wojska kor. deputacya swoje uwiadomienie, co do
stanu kas korpusowych i należytości wojska koronnego, informacyą
przedsięwzięła
W którym względzie JW. Regimentarz, na sam przód oświadczywszy, że do żadnej z kas oblikwidacyi, jako onemi nie zawiadujący, obowiązanym być nie może, i jeżeli znajduje się assygnacya jakowa przez niego wydana, tej z własnego domysłu nie wydawał, lecz albo z rozkazu Konfederacyi Generalnej, której równie jako i Stanom Sejmującym uroczyste zaprzysiągł posłuszeństwo, albo z woli Stanów, co do sumy 60 tysięcy na suplement powracającego z kordonu moskiewskiego wojska przeznaczonej. Że jednak od Dywizyów Wołyńskiej i Wielkopolskiej, i od Garnizonu Warszawskiego co do stanu kas ma sobie nadesłane raporta, z tych ułożone tabele deputacyi złożył Że Dywizja Wołyńska pod komendą Księcia Imci Lubomirskiego Generała Leutnanta zostająca, do 1 czerwca zupełnie zapłaconą będąc, miała w kasie w gotowiźnie 188.770 złtch, groszy 4. den. 15., na forszusach, długach i innych wydatkach 469.318 złtch, gr. 22, den. 15., na delatach 168.592 złł. gr. 29, den. 2, a ogólną wraz złączoną sumę 826.681 złotych, gr. 26, den. 14. W której to sumie zawierają się sumy na mundury, sprawunki 18-to i 9cio letnie, a sumy na forszusach, wydatkach i długach będące, w części tylko (jak to rachunki szczególne okazały) zwrót swój do kasy korpusowej nazad będą miały. - Lecz dywizya ta na kwartał czerwcowy nie wziąwszy na żołd ze Skarbu Koronnego więcej, jak sumę 80.000 złł. pol. na utrzymanie siebie, regimentowej kasy użyć przymuszona, zapewne do tego czasu wielości wyżej wyrażonej sumy w istocie nie ma. Dywizya Wielkopolska, Brygadę pierwszą komendy Madalińskiego, Brygadę 2gą komendy Biernackiego i Regimenta piesze cztery: Górzyńskiego, Brodowskiego, Potockiego i Raczyńskiego w sobie mająca, zapłaconą będąc do pierwszego sierpnia roku teraźniejszego, ma w kasie korpusowej w gotowiźnie 95.529 złł. gr. 2, w delatach 171.148. gr. 8, oraz pomimo tego Regiment Szeffostwa Górzyńskiego w nie zapłaconej assygnacyi 45.067 złtch, gr. 10, Regiment Szeffostwa Potockiego w delatach w kraju wojskiem Króla Imci pruskiego zagarnionym 6.546, gr. 22. Garnizon Warszawski z Regimentu Gwardii Konnej Kor. Korpusu Artylerii, Korpusu Inżenierów, Regimentu Gwardii Pieszej Koronnej, Regimentu Pieszego Szeffostwa Działyńskiego złożony, do 1go 7bra jest zapłacony, i ma w kasach korpusowych w gotowiźnie 179.283 złł., gr. 11, na delatach 119.774 złł, gr. 3, wraz złączoną sumę 299,057 złł., gr. 14 lecz odtrąciwszy od tego 63.877 złł. gr. 20, dla Korpusu Artylerii ze Skarbu nie dopłacone i 67.149 złł. gr., 13, Regimentowi Gwardii Kor. na wielki Mundur już wysłużony należące się, nie pozostaje więcej jak suma 168.030 gr. 11. To jest szczególne, co do Dywizyów Wołyńskiej, Wielkopolskiej i Garnizonu Warszawskiego doniesienie; co zaś dotyczy się ogółu należytości wojsku koronnemu, o tym podług podanej sobie objaśniającej należytość tabeli, uwiadamia deputacya: że podług rezolucyi Konfederacyi Generalnej assygnowana była do zapłacenia dla wojska kor. suma 3,512.494 gr. 10, den. 3. - na to wypłaciła Komisya Skarbowa Komisyi Wojskowej, a ta przesłała do generałów dywizyami komenderujących w assygnacyach do kas prowincyonalnych w gotowiźnie i delatach 2,070.831 złtch gr. 13, dopłacić należałoby reszty 1,441.662 złł gr. 27, den 3. Co w swej pewności lepiej okazałoby się, gdyby co do liczby głów lustracya, a co do kas urzędowa nastąpiła likwidacya. A tak co do głów znajdującego się aktualnie wojska, i co do należytości onego, ile powzięte być mogło objaśnienie, te Stanom Sejmującym doniósłszy deputacya, pozostaje, aby uwiadomiła, że podług woli Stanów przeznaczona suma 60 tysięcy złtch pol., na utrzymanie i żywność przybywających z kordonu moskiewskiego oficyerów i wojska w sumie złł. 39.176 gr. 15, den. 2, jest od JW. Regimentarza tymże zapłacona przez użycie na to korpusowych pieniędzy. - Z tego więc wypadnie, że kasy korpusowe co do wielości wymienionej sumy są już zmniejszone. Co się dotyczy wojsk W.X.Lit. na sesyą deputacyi w dniu 13 sierpnia przybył JW. Kossakowski Hetman W.W.X.Lit. i chęć swoją nie uzupełnienia tylko objektu prawem deputacyą stanowiącym zamierzonego, lecz najzupełniejszego z urzędowania swego od czasu objęcia komendy w roku przeszłym w mcu wrześniu wytłumaczenia się oświadczywszy, z powodu odesłania do Komisyi Wojskowej tabel likwidacyą kas zawierających, natychmiast zamiaru swego dopełnić nie mogąc, dozwolenia kilko-godzinnego czasu, dopóki takowe tabele nadesłane nie będą żądał, któremu żądaniu powolność swoję oświadczywszy deputacya, sesyą do dnia następującego solwowała. Na dniu 14 sierpnia przybył JW. Hetman na sesyą deputacyi, i ponowiwszy powyższe oświadczenie, złożył tłumaczenie na piśmie sposób postępowania swego od początku powierzonej najprzód przez naród litewski Buławy Polnej Lit. i objętej dalej nad wojskiem komendy dowodzące, i za objaśnienie deputacyi do uwiadomienia w obiekcie przeznaczenia swego Stanów Sejmujących służyć mające; w którym początkowo tego męża czynność, jak los niewolnika polskiego do wojska rosyjskiego dostającego się osłodzić starał się, jak w kontynuowanym marszu z Wilna do Grodna podwójną liczbę niewolników i błąkających się po różnych miejscach oficyerów, towarzyszów, unter-oficyerów i gemejnów zabranych i cały główny Lazaret w Grodnie na diskrecyą wojska rosyjskiego zostawiony, własnym ekspensem zasilał; jak dalej założony w Białymstoku lazaret swym utrzymywał kosztem, znalazłszy deputacya, nie mogła bez nadwerężenia sprawiedliwości, winnego gorliwości o dobro kraju i czułości nad stanem nieszczęśliwym rodaka temu mężowi odmówić zaświadczenia. To znajdując w swym przekonaniu, o tym nasamprzód Waszą Królewską Mość Pana Miłościwego i Sejmujące Stany uwiadomić ma za obowiązek. A wspominając o czynach ministra, nie przepomina donieść o pomocy dla nieszczęśliwych Imć Pana Wirion, któremu i w chęci pracowitego około chorych starania, i potrzeb nawet niektórych własnym kosztem opatrywania JW. Hetman dał swe przed deputacyą zaświadczenie.
To, do czego obowiązywała sprawiedliwość wynurzywszy deputacya, w zamiarze uskutecznienia objektu, dla którego przez Stany Sejmujące powołaną została, miała sobie złożone nasamprzód tabele wojsk W.X.Lit w jakim stanie przy objęciu komendy w miesiącu wrześniu roku 1792 zastał one; którą tabelę zgodną z raportami znalazłszy, zawiadomiła się, iż w tamtym czasie pomimo Sztabu Generalnego całkowicie w głowach 32 znajdującego się, kawalerii głów 6.972, a infanteryi 9.432, w sumie zaś ogólnej 16.436 było wojska, i te JW. Hetman W.W.X.Lit. pod swoję objął komendę Gdy w najwyższym nieporządku, bez dosadnego w rzeczach nawet pierwszej pomocy opatrzenia, to wojsko podług przepisanej marszruty na przeznaczoną lokacyą staraniem JW. Hetmana z Korony do Litwy przeprowadzone zostało, etat nowy takowego wojska w mcu lutym roku teraźniejszego ułożony został, i przez Konfederacyą Generalną utwierdzony, którym z Brygad Kawaleryi Narodowej dwóch, trzy uformowane zostały, i sześć regimentów infanteryi po cztery tylko kompanie mające stosownie do dwóch innych pod numerem siódmym i ósmym będących, po ośm kompanii mających, uregulowane były. Zmiana takowa pobudziła deputacyą do zapytania: wiele głów przybywa? Znalazła natychmiast co do kawaleryi z powodu 3 Brygady wyjaśnione głów powiększenie, że tych jest 134, a utrzymanie onych z ośmnastą przybywającemi wozami rocznie kosztuje 117.242 złote gr. 7 den 9., w infanteryi zaś w każdym respective regimencie 3 kapitanów z kompaniami, jeden sztabs-kapitan, czterech poruczników, czterech podporuczników i czterech chorążych. Z powziętego takowego uwiadomienia badała się przyczyny, która do takowej zmiany była istotną? Znalazła uwiadomienie w piśmie JW. Hetmana W.X.Lit., że determinowany przez Konfederacyą W.X.Lit. na zwinięcie Pułk Konny Ułana i Batalion pieszy Freykurów dały do tego pobudkę, gdyż z Pułku Ułana wiele osób w Brygadzie Kawaleryi 3ciej umieszczonych zostało, a resztę pułk Kirkora, który w czasie kampanii znaczną poniósł stratę, dokompletowany został; od batalionu zaś Freykurów z aktualnej służby wojskowej wzięci i do tego batalionu z Pieczęcią Gabinetową J.K.Mci patentowani oficyerowie na otworzonych nowo placach umieszczeni zostali. A tym sposobem i regimenta w ułożeniu do doskonałego porządku dążącym są uregulowane, i obywatel szlachcic rodowity do służby wojskowej w celu obrony kraju powołany w dobrej wierze zawiedziony nie jest. Na dowód zaś umieszczenia oficyerów od Freykurów w regimentach, wiadomość z imion i nazwisk, i do którego regimenta który dostał się, przed deputacyą jest złożona. Po którym zainformowaniu się o stanie wojska co do głów jak się znajdowało, złożona została tabela z ostatnich raportów, w jakiej wielości w tym czasie egzystuje, uformowana, którą deputacya zgodną z raportami znalazłszy, z niej Stanom Sejmującym donosi, że pomimo Sztabu Generalnego w głowach 25 egzystującego, do którego głów 7 brakuje, jest aktualnie kawaleryi głów 5.553, infanteryi 7.195, a wraz złączona liczba wojska 12.748. Część Brygady Kawaleryi 2giej, część Brygady Kawaleryi 3ciej, i Regiment pieszy ósmy prócz sztab- i ober-officyerów, oraz unter-oficyerów przez kordon moskiewski zabrane, Kantoniści zaś obywatelom za rewersami poodsyłani.
A gdy o wojsku w kordon rosyjski dostającym się Stanom Sejmującym uwiadomienie czyni deputacya, nie może zataić równego przywiązania do kraju doznanego świeżo w wojsku litewskim, jak się okazało w wojsku koronnym, że oficyerowie, towarzysze i gemejny nie chcąc przez obcą moc nakazywanej wykonać przysięgi, wrócili do kraju, niosąc to życie na obronę wolności ochoczo, którego ulegając samowładnym rozkazom nieść nie chcieli poniewolnie; i tych więc co do imion i nazwisk w oddzielnej liście wypisanych sprawiedliwym względom W.K.Mci Pana Miłościwego i Sejmujących Stanów deputacya polecić ma honor
Ukończywszy uwiadomienie co do stanu wojska w jego wielości, deputacya
zainformowanie się o stanie kas tegoż wojska przedsięwzięła. Złożona
została tabela percept, expensy i remanentów Korpusów Wojska W.X.Litt.
za kwartałów sześć do dnia 1 marca 1793 roku przez lustratorów
ekspedyowanych, a przez Komisyą Wojskową Litewską approbowanych i
obliczonych uformowana, którą deputacya zgodną co do liczby sum z
oryginalnymi lustracyami znalazłszy, takową podaje eksplikacyą, że oprócz
Brygady Kawaleryi Narodowej drugiej, która po zakordonowaniu zabraną tak
kasę, jako też wszelkie protokoły likwidacyjne ma zajęte Co zaś do infanteryi, prócz Regimentu Trzeciego, likwidacye dla mylnych rachunków nazad do poprawienia przez Komisyą Wojskową odesłane mającego, Chorągwi Buławy Wielkiej i Regimentu 8go z kasą i protokołami w kordon zabranych, Chorągwi Buławy Polnej, która rachunków nie skończyła, ale mając komplet głów podług etatu, żadnych remanentów mieć nie może, i Chorągwi Trybunalskiej, która z dawnych praw likwiduje się przed Marszałkami Trybunalskiemi, okazało się, iż reszta regimentów aktualnie egzystujących miała aktualnego remanentu w kasach, z sprawunków etatowych 1,323,718, gr. 14 den. 5, z wakantów: 289.095 złch gr. 9, den 4. Ogólną zaś sumę remanentu 1,612,813 złł gr. 23 den. 9. Tym sposobem deputacya o wielości sumy zainformowana, objaśniona została nasamprzód, że suma takowa nie tylko w gotowych pieniądzach, ale w długach, delatach i forszusach znajduje się, i z nich się aktualnie składa, i że już w większej części jest wyekspensowaną, jako to, że ma do windykacyi 255,633 złł gr. 5 den. 11. Że Komisya Wojskowa z zwyczajów dawnych determinowała dla kwatermistrzów na bonifikacyą podróży z likwidacyami po fl. 200 dla każdego, dla czternastu wynosi 2.800 złł, że na kupno rang dla zasłużonych oficyerów uczynione forszusa wynoszą 57.400 złł., że Brygada pierwsza na opłatę 600 koni do kompletu brakujących zakupionych z furażem kwartalnym zaliczyła z remanentu 227.000, że z powodu niedoboru żołdu w kwartale marcowym za asygnacyami do exakcyi zakordonowanych wydanemi, wojsku opłata z remanentów nastąpiona, nie licząc w to sumy 60 tysięcy złch dla pułków Azulewicza i Kirkowa danych z oddzielnego funduszu wynosi 307,374 złł. gr. 4 den 1. Te więc wszystkie sumy razem złączywszy, gdy sumę 933,207 złł. gr. 9 den. 12, wynoszą, nie zostaje się czystego w gotowiźnie remanentu więcej, jak suma 619,606 złł. gr. 13 den. 15, którym istotnie do funduszu sprawunków etatowych należącym, korpusa w teraźniejszym kwartale Juniowym żywią się. Takowe objaśnienie dało powód deputacyi do zapytania się dlaczego, gdy koni tylko podług tabeli w Brygadzie pierwszej 299 brakowało, 600 z funduszu tejże Brygady są kupione? Na to odebrała odpowiedź, że z brygad dwóch, to jest pierwszej i drugiej przez nowy etat trzecia uformowaną została. - Gdy przeto druga została zajęta w kordon, a w 3ciej brakuje koni 418, dla dogodzenia przeto potrzebie 1wszej i 3ciej brygady 600 koni kupione być musiały. Po wtóre: co to jest za rodzaj wydanych, a nie zapłaconych asygnacyów? Na to szczególna złożona eksplikacya i asygnacye w oryginałach przeświadczyły deputacyą, że suma złch 430,374 gr. 4 den. 1, istotnie zaległa i z remanentów zastąpioną być musiała. To jest szczególne tłumaczenie stanu kas korpusowych Wojsk W.X.Lit. Co się zaś tyczy ogólnej onego należytości, tę deputacya tłumaczy, w tym sposobie: wytrącając zagarnione przez kordon moskiewski wojsko, aktualnie egzystującemu w kraju należało się od 1 czerwca do 1 7bra 2,047.306 złch gr. 10 den 3, odebrało 1,139.045 złch gr. 26, niedobrało więc 908.260 złch gr. 14 den. 3. Że zaś jak wyżej wyjaśniono, wydane asygnacye do kas kraju przez Rosyą zakordonowanego, w istocie nie skutkowały, a ta suma z funduszu remanentowego na obiekt inny przeznaczonego zastąpioną została, dołączywszy zatem do powyższej należytości sumę z tego powodu wynikłą 430.374 złote gr. 4 den. 1, suma ogólna należytości dla wojska wypadnie 1,338.634 złłch gr. 18 den 4. Ukończywszy deputacya dzieło swoje, co do liczby i kas wojska, tą, co JW. hetman Wielki W.X.Lit. przyniósł na swoją osobistą eksplikacyą względem sum ze skarbu przez ręce jego do wojsk wchodzących, donosi Sejmującym Stanom. Była na samprzód summa, którą w miesiącu wrześniu Komisya Skarbowa na opatrzenie żołdu i potrzeb wojsk W.X.Lit. oddała do rąk JW. Hetmana W.X.Lit. jako komendę mającego 900.000 złotych, do tej rozklasyfikowania na brygady, regimenta, i pułki wezwał JW. hetman JWW. Szymona Zabiełę Generała Leutnanta, Jana Rudnickiego Konsyliarza Generalnej Konfederacyi i Józefa Jeleńskiego Pułkownika Przedniej Straży Buławy Wielkiej W.X.Lit., których dzieło, i respective od każdego komenderującego brygadą, pułkiem, lub regimentem, z należytości przeznaczonej kwit, in originali przed deputacyą złożył, i że sumy takowej przeznaczenia uskutecznione zostało, dostatecznie okazał. Powtóre: Była suma 293.359 złotych, groszy 9, den 16, przez W. Rudnickiego, Konsyliarza Generalnej Konfederacyi W.X.Lit. z Ptu brasławskiego wydatkowana, i druga 200.000 złotych polskich, za kwitem JW. Józefa Zabiełły Marszałka Konfederacyi generalnej W.X.Lit. jako Generał-Leutnanta w nieprzytomności Hetmana komendę nad wojskiem mającego, odebrana, a przez Ur. Narbutta wydawana. Tak z sum takowych, jako też poprzedniczej 900.000 złotych, złożył JW. Hetman Wielki W. Xtwa Litewskiego, po nastąpionym przed UUr. Aurelianem Snarskim, i Kazimierzem Szpinkiem Konsyliarzami Generalnej Konfederacyi W. Xtwa litewskiego oblikwidowaniu się, kwit przez Konfederacyą W.X.Lit. 3 miesiąca czerwca roku teraźniejszego wydany. Którym nie licząc w to na transmarsz wojska litewskiego, z Korony do Litwy, ani też żadnych wydatków poprzedzających, jako też innych zdarzeń, to jest w przeprowadzeniu odzyskanych harmat, opatrzeniu zabranych i odzyskanych niewolników, tudzież na opatrzenie wojska z własnych dochodów JW. Hetmana W. Xięstwa Litewskiego łożonych kosztów, które przy dowodach kwitów przed Urodzonemi Delegowanemi produkowanych JW. Hetman Wielki Wielkiego Księstwa Litewskiego do dalszego obkalkulowania się zostawione mieć chciał. Suma aktualnie nad perceptę wydatkowana 4.434 złotych groszy 15 den. 11 za należną ze Skarbu W. X. Litewskiego dla JW. Hetmana uznaną została. Trzeci rodzaj wpływu grosza skarbowego, był do rąk JW. Hetmana z powodu sancitum Konfederacyi Generalnej W. X. Litewskiego, którym taż Konfederacya pieniądze za zboża do magazynów w Wilnie, Kownie i Kiejdanach będących dostawione, dla wojska rosyjskiego ze starostw, nie do rąk tychże starostw, lecz do rąk JW. Hetmana na potrzeby wojska krajowego zapłacić przeznaczyła, za to odebraną sumę ośmdziesiąt kilka tysięcy złotych polskich wydał JW. Hetman na potrzeby wojska, jako to: Regimentarzowi Gwardii pieszej na zapłacenie furmanów najętych do przewiezienia z Warszawy do Grodna rynsztunku po zwiniętym Batalionie Freykurów, tejże Gwardii koszarach lokowanego 960 złotych, z racyi zaciągnionego kordonu, gdy Pułk Kirkora asygnowanego dla siebie żołdu nie pozyskał na kwartał marcowy złotych 20.000. - Z tychże przyczyn dla Pułku Azulewicza złotych 40.000. - Imć Panu Soldenhoffowi za sukna przez korpusa litewskie brane, in vim decydowanej dla niego ze Skarbu należności 17.837 groszy 7 1/2. - Na żołd dla Chorągwi 24 Brygady drugiej wyprowadzonej przez JP. Bilskiego podporucznika z kordonu rosyjskiego 7.000, na bonifikacyą kosztów, w przeprowadzeniu poniektórych i nadgrodę temuż Imć Panu Bilskiemu złotych 2.000, w sumie ogólnej 87.797 groszy 7, denarów 9. Tłumaczenie tego punktu z dwóch powodów, jak oświadczył JW. Hetman, przez niego czynione było. - Z pierwszego, iż o wszystkich swych czynnościach żąda mieć uwiadomionemi Stany Sejmujące, z drugiego, iżby Rzplta uważając użycie w nagłych potrzebach, własności starostw przez Konfederacyą, bądź przyjęciem w podatkach należytości, jaka się podług kwitów komisarza, za przystawione do magazynów zboże w wielości okaże, bądź inną jaką bonifikacyą, tymże starostom nadgrodziła, z tego wszystkiego, co w obszerniejszym tłumaczeniu Stany Sejmujące słyszały, wynika wniosek jasny, dla którego wynalezienia deputacya wyznaczoną się być widziała, że jest aktualnego wojska w Koronie: jazdy 9.478, infanteryi 13.855, ogólnie 23.333, w Litwie: jazdy 5.553, infanteryi 7.195, ogólnie 12.478, należy zaś w reszcie płacy wojsku koronnemu złotych 1,441.662 groszy 27 denarów 3. Litewskiemu złotych 1,338.634 groszy 18 denarów 4, której nie odebrawszy, na żołd kas regimentowych użyć przymuszone były, które to regimentowe kasy, nie mając zwrótu użytych pieniędzy, nowego zatrudnienia w czasie stałyby się okazyą, gdyż te potrzeby, dla których one w etacie mają swoje przeznaczenie ze Skarbu zastąpionemi być by musiały. To jest wierne doniesienie, które będąc kilkodniowej pracy dziełem, jeżeli w czym niedokładne znajdą Sejmujące Stany, niech nie przypisują deputacyi, bo ta była w szczerej chęci zrobienia najlepiej, lecz krótkości czasu i niedostateczności, na których z wymienionych powyżej okoliczności deputacyi brakowało: jako to lustracyi co do głów, a likwidacyi co do kas regimentowych. Masz W. Kr. Mość Pan Mój Miłościwy! Macie Prześwietne Rzeczypospolitej Stany, wystawiony obraz stanu wojska, stanu kas i stanu należytości dla niego; doziera zapewne każdy, że to wojsko Rzpltej wierne, które w celu obrony całości granic i niepodległości Rzpltej, co do swej wielości powiększone, w smutnych dzisiaj dla kraju momentach, gdy się ledwo w czwartej części ogromnego niegdyś narodu panem ogląda, niepodobnym do zniesienia ciężarem być wydaje się. - Lecz wiara publiczna, sprawiedliwość możeż w umyśle czyimkolwiek tak przykrą utworzyć rezolucyą, aby bez poprzedzającej umiarkowanej nadgrody, oddawać losowi ślepemu nieszczęśliwych, acz w dobrej zapewne chęci w służbę wojskową idących obywateli; wyłożył niejeden cały swój majątek na kupienie rangi lub uekwipowanie się na Towarzysza Kawaleryi, dziś oddalonemu trudno wyimaginować, czego by nie dyktowała rozpacz. - Lecz rzut oka rządowego na drugą klasę obywateli podatkujących i odjętym od gęby chleba kawałkiem dzielących się z publicznością potrzebą, a w teraźniejszych czasach konsystencyą obcego wojska, furażami dla niego do ostatniego przywiedzionych upadku, możeż nie zastanowić każdego, aby o jakim nowym zdołał pomyśleć podatku? Najjaśniejszy Panie! Który jednakowym wszystkich jesteś Ojcem, w któregom oczach i sercu jako wyniesionego nad równość, równie do pozyskania sprawiedliwości uważanym być winien najszlachetniejszego domu i najwyższego majątku obywatel, jak najlichszy kraju mieszkaniec, zwracając litościwe oko na zrobienie sprawiedliwości dla jednych, nie przepominaj o nędzy, upadku i dolegliwościach drugich; lecz z wysokiego rozumu, którego Ci udzieliła Opatrzność, pomyślij o takich śrzodkach, jakieby dogadzając jednej obywatelów klasie, dla drugich ostatniej ruiny nie stały się przyczyną. Prześwietny Senacie! Oto moment, w którym wierny twej rady wzywa Król, wzywa naród - podaj sposoby skutecznego tak nagłym okolicznościom zaradzenia, bądź przez zwrót tego, co władza rządowa samotwórcza może zbyt hojnie rozdała, bądź przez inny sposób, jaki Ci się najdogodniejszy zdawać będzie. Prześwietny Stanie Rycerski, których wysyłając współbracia powierzyli na moment losu swojego, pomniąc zawsze na przepisane sobie w instrukcyach prawidła, myślij o sposobie zaradzenia niezwłócznego tym okolicznościom, które zwłoki nie cierpią, a do których deputacya żadnego Ci nie wystawując projektu, Twej go woli i Twej zostawuje przezorności. - Kończąc na tym czynność, do której wyrokiem Waszym wezwaną została, i do której tę relacyą podpisem prezydującego stwierdzoną składa. Wojciech Leszczyc Skarszewski Biskup Chełmski Prezydujący. mpr:
| |||||||||||
|
|
|
|
