Głos

Jego Królewskiej Mci

na Sesyi dnia 17 lipca 1793 roku miany

Wzywany tylo głosami na dniu wczorajszym do wynurzenia mojego zdania w tych okropnych okolicznościach, powiem co mi sumnienie mówić każe: Przytomnemi dą obowiązki każdego obywatela, każdego sejmującego, a tym bardziej Króla.

Znam: że zabieranie aktualne krajów polskich, na żadnym prawie się nie funduje, tylko na przemocy.

Jakom na początku Sejmu teraźniejszego wyrzekł, tak i dziś powtarzam, że gdym czynił akces do Konfederacyi Targowickiej, czyniłem go na fundamencie zapewnienia wyrażonego w akcie, który tęż Konfederacyą utworzył, pod hasłem Najjaśniejszej Imperatorowej Rosyjskiej, że całość possessyj Rzpltej Polskiej, jakie wtedy były, miała być utrzymywana nieodstępnie.

Popełnione już gwałty na różnych osobach sejmujących, zajmowania majątku drugim, zamknięcie aktualne Grodna obcym żołnierzem, zapowiadane dalsze postępowanie w kraj nasz wojska obcego, i pomnażanie nieszczęśliwości i szkód kraju naszego, oznaczają dość jasno, w jakim stanie zostaje wolność obrad naszych, a nade wszystko nota nam wczoraj podana.

Siły nasze własne do odparcia przemocy obcej, jakie są wiadomo jest Skonfederowanym Stanom, które osądzą, jeżeli w tych obronę dostateczną upatrywać mogą.

Czekać responsów innych Dworów, do których odezwaliśmy się należałoby nam, gdyby tylko Dwory zabierające kraje nasze, potrzebnego na to czasu dozwoliły, bez postępowania głębiej w kraj nasz, i bez uciążania go większego.

Wam należy zważyć wiszące nad całą Ojczyzną, nad kilko milionami pozostałemi jeszcze w domach bracią i mieszkańcami niebezpieczeństwo, które aż do zniszczenia imienia polskiego dojść może.

Mojej własnej osoby los mnie najmniej zastanawia. Już nieraz oświadczyłem ofiarę z siebie samego uczynić za Ojczyznę. Ale mi idzie o was samych, a co większa - o cały naród. Wy decydować macie, ale nim udecydujecie, rozmyślcie się dobrze. Pamiętajcie, że i salwować, i zgubić możecie naród, i że ta sama reszta wojska naszego jeszcze będąca, acz bez wszelkiego opatrzenia do czynności jej nie odbitego, gdy przez skonfiskowanie intrat Rzpltej zostanie bez płacy, zamiast obrony stanie się nowym dla kraju ciężarem. Kochającego dzieci ojca powinność jest, czysto im wystawiać bez ogródki prawdę, i to wypełniłem. Nie mam co przydać tylko, że nieoddzielnym siebie być znając od Sejmu pod Konfederacyą agitującego się, w całości, lub większości wotów znam wolę moją być zawartą, i że do tej stosować się powinienem, cóżkolwiek wam się, Przezacne Sejmujące i Skonfederowane Stany, wyrzec finalnie będzie podobało.

Radzę więc, żebyście natychmiast zlecili Kanclerzom obojga narodów jeszcze raz udać się nieodwłócznie do JP. Ambasadora rosyjskiego z przełożeniem i żądaniem wczoraj tu wnoszonym, żeby już nie tylko imieniem deputacyi, ale imieniem całego Sejmu przeniesione zostały prośby nasze do równie wielkomyślnej i ludzkiej Imperatorowej. Skoro by nam tego nie odmówił Ambasador, przez to samo byłby dany czas do nadejścia do nas responsów i od innych Dworów, do których uczyniliśmy odezwę.