Przekonanie

Jaśnie Wielmożnego Imć Pana Józefa Kulwieca

Sędziego Ziem. i Posła Pttu Oszmian.

W czasie przychodzącej materyi o danie deputacyi do ostatecznego udecydowania.[na marginesie ręcznie dopisane: 26 Junii]

Zwołany na ratunek Ojczyzny naród, powierzył nam w prawidłach instrukcyów swe czucie, polecił nam, Najjaśniejszy Królu, albo przyjąć świadectwo ostatniej zguby, albo do podźwignienia nieszczęśliwej Ojczyzny prętkie obmyślać śrzodki.

Nie raz to pierwszy naród nasz w mdlejącej widziemy postaci, nie raz to pierwszy pod jarzmem nieszczęść, smutku i niesławy stękamy.

Polak im sroższym był tkniony upadku widokiem, tym wspanialszego do ratunku nabywał zawsze serca.

Jeżeli dzisiejsza rzeczy postać ujmuje nam zupełnego powstania nadzieję, jeżeli kraj nasz do cierpienia tylko i niedoli przeznaczonym został, przynajmniej wewnątrz nas samych, łączmy do wzajemnych zaufań, do wzajemnej zgody sentymenta nasze.

Bliski mamy do tego śrzodek, oto wspólne porozumienia się ułatwić trudność, i materyi dzisiejszej, i materyi następnych zupełnie powinno.

Wyznaczać do Mocarstw nam przyjaźnych Posłów, jest to prawda, albo trudnej i nie podobnej, albo nie prętkiej barzo oczekiwać satysfakcyi, ależ i to jest prawda, że dać delegacyą, jest to dać moc i plenipotencyą jakowąbądźkolwiek delegowanym, a możemyż to stanowić, na co mocy nie mamy? Dajmy uwagę, że nawet ważność sama delegacyi takowej, jakażby być mogła, gdyby przez nie umocowanych stanowioną została?

Najjaśniejszy królu! Jesteśmy reprezentantami naszych współbraci, jesteśmy tłumaczami tylko serca i woli narodu, ale jego to dziełem, jego to być powinno myślą i objektem, czy delegacyi choćby z ograniczoną mocą i zostawieniem sobie decydowania żądać, czy na wysłanie udzielnych Posłów godzić się.

Złóżmy przeto instrukcye nasze u JWW. Ministrów Pieczęci obojga narodów, tam poznana i wyciągnięta, tymczasem, nim dzisiejsza materya koniec swój weźmie, ogólna narodu wola, w krótkim brzmieniu przeniesiona w projekt, każdemu z nas pożądaną przyniesie słodycz, gdy odniesiemy współbraciom naszym pomyślnego powierzenia i ufności, a troskliwości dzisiejszej owoce.

Nie będziemy na ten czas, albo przynajmniej mniej będziemy przed bracią przed powszechnością sądzeni, gdy nic nie opuścim, co nas w oczach świata sprawiedliwemi, co nas rozważającemi uczynić może.

Wszakże zważmy, Prześwietne Zgromadzone Sejmujące Stany, że prócz oto dziś do rozwiązania przychodzących projektów, mamy jeszcze dezyderyów nam powierzonych aż nadto.

Krótki jest zamiar Sejmu, krótki czas jego. Nie będziem mogli, Przezacny Stanie Rycerski, wszyscy active poparć danych nam Instrukcyów naszych, a jesteśmy powinni.

Ile w tej Izbie kolegów liczyć mam honor, tyle zapewnie uformowanych widziałbym żądań i projektów.

Czyżbyśmy w ów czas wzajemnych nie doświadczyli, równie jak dzisiaj utrudzeń, czyżbyśmy czasu tak szanownego na samych tylko nie strawili sprzeczkach, czyżbyśmy na ostatek okryci niesławą, nie ściągnęli na nas od współbraci naszych żalu i wyrzuceń?

Ułożone przez JWW. Ministrów Pieczęci projekta, a ułożone stosownie do instrukcyów naszych, przyniosą powszechny dla każdego województwa, ziemi i powiatu szczególnego ich żądania skutek, a ku udecydowaniu dzisiejszej materyi, pokażą nam drogę.

Przyszła chwila, Najjaśniejszy Królu, wśrzód której stojąc naród, winien jest jak najprędsze poprawy losu własnego obmyślać sposoby, winien jest rychło i skutecznie zamiarów swoich dokonywać dzieło, ależ winien z największą we wszystkim, ile w teraźniejszych zdarzeniach rozwagą i ostróżnością czynić.

Nie bierzmy dawnych za przykład nam czasów, pomnijmy, że równie zwłóka czynnościów Sejmu, jak i nieroztropne postępowania jedynym częstokroć bywają do upadku śrzodkiem.

Pilnujmyż, Stanie Rycerski, obowiązków naszych, nie bądźmy ufności i zlecenia braci naszych zdrajcami.

Losy ich pomyślnościów i przeciwne ich skutki nam są oddane, my to, Najjaśniejsze Stany, będziemy winni Bogu, Braci naszym, powszechności sumnieniu i całej nawet Europie prac naszych Sejmu dzisiejszego rachunek.

Złóżmyż więc instrukcye nasze u JWW. Ministrów Pieczęci, tam obaczym wolę chęć, i polecone nam rozkazy narodu, inaczej czyć to podobno będzie, aby każdy z nas, JWW. Koledzy, miał dosyć czasu do podania stosownego instrukcyi swojej projektu, pierwszeństwo same decydowania, więcej by przyniosło sprzeczki, niźli dogodnego każdemu z nas zamiaru.

Nie zostaje nam, jak prosić ciebie, JWielM. Marszałku Sejmowy, abyś do tych trudów, które dla dobra kraju, dla miłości swobód Polaka, dla uszczęśliwienia współbraci twoich, i chętnie i pracowicie podejmować raczysz, przyjął jeszcze uproszenie imieniem Izby JWW Ministrów Pieczęci obojga narodów, aby jedenże z tobą mający zamiar poprawy losu Ojczyzny, nie odbiegli właściwej i urzędowi, i cnocie ich fatygi.

Ten projekt, który podaję i o którego przeczytanie (nie kończąc głosu mojego) upraszam, znajdzie w uwadze Najjaśniejszych Stanów sprawiedliwe poparcie.

(czyta się projekt)

Chcieć na to nie przestać (śmiało powiem) jest to chyba chcieć, aby Sejm dzisiejszy mało był czynnym, i to tylko czynnym, co do zguby narodu, jest to chcieć wspólnej zgody i porozumienia się zostać nieprzyjacielem, jest to chcieć, aby instrukcye nasze żadnego nie miały skutku.

Widzę wszystkich w tej Prawodawstwa Świątyni o dobro, o szczęśliwość, o los Ojczyzny gorliwych mężów, spodziewać się winienem, że śrzodka do wzajemnego sobie dogodzenia chybić nie zechcemy.

Złóżmy powtarzam, koledzy dobrodzieje, u JWW Ministrów Pieczęci instrukcye nasze.

Narodzie! Upływa czas, momenta tak drogie, tak kosztowne nikną. Narodzie, oto klęski, oto nieszczęścia do wyższego coraz pamiętaj, że wzmagają się wzrostu.

Z miejsca mego przy podanym projekcie stoję, i o przystąpienie do decyzyi, końcem zabieżenia najprędszego teraźniejszej narodu niedoli, dopraszam się.