|
|
| |||||||||
|
Jaśnie Wielmożnego Aleksego Cyprjana Rokossowskiego Rotmistrza Kawaleryi Narodowej, Orderu S. Stanisława Kawalera, Posła z województwa bełskiego na sesyi sejmowej w Grodnie dnia 21 sierpnia 1793 roku miany Najjaśniejszy Królu, Panie Mój Miłościwy! Prześwietne Rzpltej Sejmujące Stany! Wprowadzona materya wojskowa mimo inne Rzpltej wypadki wkładają na mnie obowiązek otworzyć zdanie moje widocznym wsparte przekonaniem, umieszczony albowiem z woli Najjaśniejszych Stanów w delegacyi, starałem się, ażebym w rzetelnym widoku okazał egzystencyą ojczyzny naszej, a tym samym każdego w powszechności i w szczególności przeświadczył, w jakim byliśmy stanie, a w jakim przez świeże zabory krajów Rzpltej przez sąsiedzkie potencye dopełnione, w miastach, wsiach, ludności, obszerności gruntach i innych gatunków istotnej ponieśliśmy straty, i w jakiej zostawieni jesteśmy sytuacyi. Miała Polska podług wyrachowania najbliższego z map różnych, tak w Koronie, jako i w Litwie gruntu:
Mile Osiadłość Dymy Ludność Wojsko Intrata
Mil kwadratowych 9.630 1.414 28.317 1.425.918 7.660.787 60741 38.202.036 25
Dowodzi się więc tym wyrachowaniem oczywiście, iż mniejszą daleko część w gruntach ludności i dochodach zostawili przy nas, a większą część zabrali sąsiedzkie mocarstwa. Mimo tego nie tajno wam jest, Prześwietne Sejmujące Stany, iż winni jesteśmy Holandii 10 milionów za plenipotencyą przez sejm zeszły na osobę JW. Prota Potockiego daną, opłacić będziem musieli z prowizyami do 3 miljonów, zaległej listy cywilnej i wojskowej wypada do 7 milionów, ciąży przeto Rzpltę naszą dług ogólny razem zebrany 20 milionów. Wiedzieć bowiem należy, Najjaśniejsze Sejmujące Stany, iż cywilna lista podług dawnego wyrachowania, wynosiła złł. pol. 8.279.655, a wojsko 36.081 głów, potrzebuje ekspensy złł. pol. 22.239.202, in summa więc do opłacenia tak listy cywilnej, jako i wojskowej potrzebujemy 30.518.857, a nie mamy więcej intraty jak 17.711.604, jakimże sposobem utrzymać się może większy wydatek od przychodu. Takowy rzeczy obraz oświecić nas dostatecznie powinien, iż ani tak znacznej listy cywilnej, ani tyle wojska utrzymywać nie jesteśmy w stanie. Co wszystko przezornemu Stanów Sejmujących rozrządzeniu zostawiwszy, obok następne mam honor przełożyć uwagi. Nie stracę ja jeszcze nadziei, iż przy uskutecznieniu demarkacyi Najjaśniejsza Imperatorowa rosyjska, przez wspaniałość swoją, cokolwiek z zajętego kordonu ustąpi i do podobnegoż kroku Króla Imci pruskiego powodować zechce, a przez sprawiedliwość w miarę wziętego kraju większą połowę długów Rzeczypospolitej przejmie, albo i cały nasz dług Holandii zapłaci, o co się usilnie przez delegacyą starać potrzeba. Jeżeliby zaś tak się zostały, jak są zabory, mieć mają wzgląd Sejmujące Rzpltej Stany w czasie układów wewnętrznych, iż ponieważ Litwa łącząc ekonomie królewskie równą miarę ma ziemi z częściami Korony, przeto równą liczbę wojska utrzymać powinna. Moją jeszcze jest radą, aby lustracya do obrachowania głów wojska i należnego nań żołdu, wyrokiem stanów sejmujących wyznaczyć się mająca, była działana przez skład osób połową cywilnych, a połową militarnych. Rachunek ze 120 milionów ekspensy na wojsko przez delegacyą od Generalnej Konfederacyi wyznaczoną zrobiony, ażeby był w oczach stanów sejmujących okazany i szczegóły jego wyjaśnione. Na ostatek najistotniejsza wymaga potrzeba, ażeby następne Rzpltej wydatki, do proporcyi dochodów, to jest do 17.711.711 złł. pol. aktualnie existujących (z wyznaczeniem pewnej miary co rok zaspokojenie długów) uregulowane zostały.
| |||||||||||
|
|
|
|
