Głos dwudziesty siódmy

J. Wielmożnego Krasnodębskiego

Posła liwskiego

na sesyi sejmowej dnia 19 sierpnia miany

Najjaśniejsze Sejmujące Stany!

Szedłem tu mając tylko pamięć zapełnioną dwoistą krzywdą, którą mi udziałał łaskawie w przeszło sobotniej sesyi JP. Marszałek sejmowy, na zdrowiu i prerogatywach. - Na zdrowiu, bom dotąd chory na piersi. - Na prerogatywach, bo bezprawnie wolnemu posłowi głos był zatamowany, a to w czasie najkrytyczniejszym rozszarpania Ojczyzny, której byłem przeciwny i dotąd na gwałt bezprawny uskarżać się nie przestaję i nie przestanę.

Możnaż to bowiem było nie tylko dopuścić, rozdzierać matki Ojczyzny wnętrzności? - Nie tylko nie bronić jej jak synowi przynależy, ale nawet drugim czulszym o krzywdę kraju swego i przenoszącym dobro kraju nad zysk osobisty, zawrzeć usta i nie dopuścić, ani przeciwić się tej tyranii, ani nawet sarknąć na to? Ale zostawiwszy to zemście Sprawiedliwego Boga, spieszę się do dalszej materyi, by podobnym nadużyciem bezprawnej władzy nie zamknięto mi ust, jak przeszłej soboty.

Z najniższym schyleniem głowy mojej u nóg Waszej Królewskiej Mości czynię dzięki, iżeś nominował do deputacyi tych tabel i raportów wojskowych prezesa prawdziwie godnego i wszystko roztropnie posiadającego senatora, zawsze pełnego szacunku JW. Biskupa chełmskiego Skarszewskiego, którego doskonałość, przezornym staje się w tejże deputacyi naszej wyjaśnieniem.

Najjaśniejszy Królu Panie mój Mił.! Kara za występek i za zasługi nadgroda, są to równowagi, dające ruch każdemu dobremu rządowi. Zastanowiwszy się nad tym zdaniem, nie mogę przemóc na sobie tego, bym głosu dziś mi pozwolonego nie podniósł na oddanie hołdu cnocie i uwielbienie znakomitych zasług szanownych u nas mężów JW. Hetmana W. Litewskiego Kossakowskiego i JW. Ożarowskiego, rejmentarza wojsk koronnych.

Pamiętne są w narodzie dowody męstwa JW. Hetmana Kossakowskiego, bo dotąd dwie harmaty będące w naszych arsenałach, które krajowi darował odebrawszy Moskwie w czasie Konfeder. Barskiej, dowodzą tego. Wiadoma jest każdemu gorliwość jego o dobro kraju, kiedy pracując ciągle, pensyi swojej konsyliar. zrzekł się, przeznaczając ją na potrzeby Rzpltej. Znajoma jest i teraz z dowodów, każdemu wchodzącemu w deputacyą wojskową jego roztropność, dokładność, znajomość czułość i gorliwość. Wojsko całe litewskie porządnie utrzymywane i uregulowane, z swojej kieszeni na żołd tegoż wojska brakujący w 60.000 skarb zastąpił. Tabele expensów porządne i kwity z nich, sumy dokładne, lustracya głów wojskowych w jednym dniu zaczęta i skończona, by nie dać czasu do powiększania ich liczby, toż z własności swojej w Białym Stoku, Grodnie i Wilnie pozostałych biednych żołnierzy od przeszłej kampanii kurowanie i oporządzenie, wszystko to dowodzi jak w nim mamy wielkiego hetmana, gorliwego obywatela, roztropnego ministra, oraz jakiego szacunku, wdzięczności i pamięci godna jest jego cnota.

Wie to z nas każdy, iż pierwszą i najważniejszą przyczyną nieszczęścia naszego, pod którego naciskiem wszyscy dziś jęczemy, jest alians przeszłego sejmu z Prusakiem zawarty. - Stokroć szczęśliwy i uwielbienia godny, kto te nieszczęście przewidując sprzeciwiał się temu i odradzał. Lecz sto razy nieszczęśliwsi ci, i cały kraj z niemi, kto dobrze radzącego nie słuchał. Otóż tu jest dowód okazujący biegłość w polityce, roztropność w radach i gorliwość o los Ojczyzny naszej szanownego senatora JW. Ożarowskiego kasztelana wojnickiego. Jestem sam świadkiem, jako posłujący w ów czas, jak był JW. Ożarowski przeciwny temu aliansowi, i jakie wycierpieć musiał od różnych prześladowanie, za tę użyteczną i gorliwą radę swoją.

Wiemy znowu i teraz, gdy zostawszy generalnym kommendantem, odebrał ordynans od Generalności do dawania odporu Prusakowi, z jaką chęcią i skwapliwością gotował się na tę wyprawę, gdyby przemoc Moskiewska nie przeszkodziła temu.

Doświadczyliśmy takoż, jak dokładną złożył tabelę wydatków, jakie raporta uwiadomiające o ilości wojska komendzie jego poruczonego.

Znają znowu obywatele, jak dogodnie wśrzód Moskwy rozlokował wojska koronne, bez uciążenia czyjegożkolwiek.

Użytkujemy oraz w tej świątyni nieraz z światłych rad jego, przestróg projektów, rozstrzygania zawiłych sporów itd. - Takowe to rzadkie a istotnie w dzisiejszym stanie naszym potrzebne przymioty szacować i nadgradzać powinniśmy. Tym i ja hołd niosąc, polecam z miejsca mojego tych szanownych mężów szacunkowi, wdzięczności i pamięci Najjaśn. Pana i Stanów sejmujących.

Przy dokończeniu głosu mego, cnocie i zasługom poświęconego, upraszam, aby nastąpiła lustracya wojska koronnego z osób cywilnych wyznaczyć się mająca, a te wojsko opłaciwszy, aby w propozycyą dzisiejszej możności naszej, zmniejszone lub zwinięte natychmiast było.