Mowa

Kaspra Krzywdy Boguckiego

Majora batalionu Skarbu Koronnego, posła wyszogrodzkiego

na dniu 6 augusta 1793 roku miana

Najjaśniejszy Królu Panie Mój Miłościwy!

Najjaśniejsze Rzpltej Sejmujące Stany!

Kiedy nie masz na wniesiony projekt zgody, tedy ja widząc najzbawienniejszy projekt za wojskiem JW. Ożarowskiego Kasztelana Wojnickiego i z myślą moją zgodny, choć słyszę kilku zacnych posłów opponujących się przeciwko niemu, a chcąc się o przyczynie oppozycyi dokładnie przekonać, postanowiłem był u siebie cierpliwie onych wysłuchać. - A że tych zbijające racye nie odwodzą mię od projektu JW. Ożarowskiego regimentarza i owszem pomiędzy tylo projektami, ten mię o skutku rzeczy najprędszym zapewnia, mam tedy sobie za powinność przymówić się za nim.

Najjaśniejsze Stany! Czy może być dla zdrowego rozsądku konwikcyą, powiedzieć, nie możemy upomnieć się o zaległy podatek w zakordonowanych prowincyach dlatego, bo byśmy tym samym dworom z sobą sprzymierzonym one ratyfikowali. - Pytam się, czy odmówilibyśmy tymże potencyom Stany Najjaśniejsze, żeby nam chcieli połowę kraju zabranego powrócić? Zapewne z miłą chęcią tymczasową tę ofiarę przyjęlibyśmy, ale to jeszcze mała komparacya, na przykład: gdyby mnie przemoc jaka z własnej mej wioski od wszystkiego wygnała, ta na koniec zdjęta kompasyą, pozwoliła mi ruchome rzeczy z niej zabierać, ja tedy biorąc one, czy approbowałbym dlatego za dobry teraz gwałt? Zapewnie nie, odbieram to, co mi przemoc pozwala, a w czasie swoim upomnę się i o wydartą mi wioskę.

Na to zaś, co tu słyszę, iż gdy odbierzem tę należytość naszą, zapewne frymarki jakie z nią nastąpią. - Co ta racya wcale z moim pojęciem zgodzić się nie może.

Od kogoż to zależyć będzie pieniędzmi z tej należytości wnikające rozrządzenie, wszakże od nas samych, dokąd te pieniądze wniść mają? Do skarbu Rzpltej, a stamtąd za czyjemi assygnacyami wydawane będą? Za Komisyi Skarbowej, a zatem ta, gdy będzie wiedzieć o woli stanów, że te pieniądze na opłatę żołdu wojska są przeznaczone, ta zapewne sobie nad wolę Stanów Najjaśn. nie postąpi. Więc zdaje się być już wszelka troskliwość w tej mierze zaspokojona.

Nie mogę zatem zamilczyć, abym nie przyłączył do głosu JW. Ożarowskiego K.W. szanownego męża mówiącego o żołd dla wojska, do was, Stany Najjaśniejsze, za tymże wojskiem mej prośby.

Wykazano w światłym tego męża głosie powody, a przez Waszą Królewską Mość wyjaśnione, wkładają na nas konieczny zaradzenia obowiązek, bo tego słuszność, okoliczność polityczna, a nareszcie i litość nad temi nieszczęśliwemi rodakami wymaga, a osobliwie co do żołdu, który jak najrychlej powinien być obmyślony.

Jestem tedy za projektem JW. Ożarowskiego Kasztelana Wojnickiego, prosiłbym tylko o dodatek do jego projektu JW. Gołyńskiego posła Czernichowskiego, których to projektów o podniesienie JW. Marszałka z miejsca mego dopraszam się.