Sessyja Siódma

dnia 15. maja

Xżę Jmć Marszałek w zabranym przy reassumowanej sessyji głosie, iż jest za co dziękować Najwyższemu serc i jednostajnych umysłów Rządcy, że węzłem spojonej miłości Prześwietne Rzpltej Stany w tej utrzymywać raczy jedności, która najwalniejsze decydować może materyje. Jest o co prosić, aby in spiritu unionis kontynując niniejsze obrady, tak niemiż oddać Ojczyznę uszczęśliwioną, iżby w potomność czasów następcom, miłym była mieszkaniem. że zaś projekt Konfederacyji W. X. Litt[ewskie]go do wygotowania zlecony i na dzień dzisiejszy [k. 48v.] do przeczytania odłożony jest już napisany, przeto na czytanie jegoż, jeżeli powszechna zachodzi zgoda pytał się.

W odezwie wielu posłów jednych o głosy, drugich o turnum dopominających się gdy Jmć P. Glinka podkomorzy i poseł łomżynski in inconvenientii Prowincyją Lit[ewską] od Korony nieróżniącą się et satisfactionem desideriorum suorum zyskającą inferendo zaczął się uskarżać na Jmć P. st[arost]ę różańskiego w ziemi różańskiej absolutnie nad szlachtą rządzącego się przerwany od wielu posłów o zachowanie się z tą okolicznością do czasu innego, jako acquiescere musiał, tak Jmć P. stolnik lit[ewski], poseł warszaw[ski] Xcia Jmci Prymasa o nakazanie czytania projektu upraszający zaspokoił aemuliationem głosów.

A zatym Jmć P. Ogrodzki sekretarz sejmowy ad medium wyszed[ł]szy, gdy przeczytał tenże projekt o tych approbacyji słyszeć się dało kontentach, że ustawa sejmowa konfederacyją W. X. Litt[ewskie]go pod marszałkostwem [k. 49] JPana Brzostowskiego koniuszego lit[ewskiego] na 16 dniu Aprila w Wilnie spisaną utwierdzając, in omnibus punctis chwali dobroć umysłów i o zachowanie wolności gorliwy naród, poselstwo Jm Pana Oskierki cześnika lit[ewskiego] do Carowy Jejmci Rosyjskiej z wyznaniem rekognacyji wysłane za słuszne i należyte uznając, aby in materia status tenże poseł nie wdawał się, ostrzega. Dekreta wileńskich i mińskich kadencyji jako w bezprawnie zafundowanym trybunale ferowane kassuje, warując non nisi te, które pomiędzy stronami tenże sąd dobrowolnie akceptującemi zaszły, tudzież pozwalając stronom, aby przyjacielską między s[o]bą chcące czynić k[o]mpozycyją,oneż traktowały.

Jmć P. Mostowski w[oje]w[o]da pomorski wyrażając ukontentowanie z zaszłej Konfederacyji Lit[ewskiej] approbacyji, inferebat, aby laudo publico na[j]pry[n]ccypalniejszych authorów zaszła kara.

Jmć P. Horaim podkomorzy i poseł [k. 49v.] wileński dziękując zgromadzonym skonfederowanym stanom, że wzgląd sprawiedliwy nad tą strapioną prowincyją pokazać raczyły, a kiedy powagą teraźniejszego sejmu to pożądane z satisfakcyją zupełnie zaszło upragnienie, o skassowanie laudorum i sądów kapturowych illegitimé ufundowanych instabat.

Jmć P. Sosnowski pisarz lit[ewski], poseł brzeski lit[ewski] że są wszystkie actus bezprawnie poczynione, teraźniejszą ustawą umorzone upewnił.

Jmć P. Morski kasztelan przemyski takoweż wyrażając z zaszłej Konfederacyji Lit[ewskiej] ukontentowania oświadczenie, wnosił zdanie swoje, aby wspaniała Carowy Jejmci Rosyjskiej dobroczynność, że wolność i prawa protekcyją swoją zaszczycać raczy, od wszystkich stanów na konferencyji Ichmciów ministrów pełnomocnych rosyjskich doniesiona była.

Xżę Jmć Prymas zalecając izbie szacunek czasu drogiego, prosił izby, aby wycieńczony [k. 50] nie był przez domaganie się głosów, o co i powtórnie Xżę Jmć Marszałek stanu rycerskiego obligował.

Jmć P. Suchorzewski poseł kaliski do głosu na dniu wczorajszym referując się Jmć P. stolnika lit[ewskiego], posła warszaw[skiego], iż z hazardem życia swego wielu Ichmciów podczas bytności swojej w Xięstwie Lit[ewskim] pokazał, oświadczał mu podziękowanie, a kiedy w teraźniejszych koniunkturach pewne od Piaseczna dochodzą wiadomości, że równym krokiem i rezolucyją dobra kollegów jego od przesłanych komend niszczone będą, prosił stanów, aby w[oje]w[ó]dztwa wielkopolskie od kup swawolnych jaką miały bezpieczeństwa zasłonę. Zakładał na ostatek tę prekustodycyją, aby pod powagą Xcia Jmci Marszałka stanów skonfederowanych actus praesens był przyjęty, a wszystkich saccessu temporis rebellizantów do sądów kapturowych łapano i inwestygowano należycie takowych zbrodni authora, bo tak z niego kara dostateczna i szkód uczynionych nadgroda będzie łatwiejsza, a tym sposobem zagrodzi się do ekscessów droga.

[k. 50v.] Jmć P. Tyzenhauz poseł grodzieński dziękując za approbowanie konfederacyji prowincyji swojej i za miłość braterską w tej niedoli nieszczęśliwej patheticé oświadczoną i zadziwił się, że najpryncypalniejszego tych przypadków nie wyraziły stany authora, a znając umysł i charakter swój bezparcyjalny już wiadomego wszystkim wydał authora Xcia Jmci Radziwiła w[oje]w[o]dę wileńskiego przypisując te wszystkie nieszczęścia, że z osoby jego i adherentów dobrze notowanych wynikają. Z wielkim to jednak umartwieniem wyjawić go oświadczał się, bo godnych antenatów jego w Ojczyźnie zasługi dosyć liczne w konstytucyjach do woli jego wypisały pochwały; lecz kiedy takowe jego postępki do terażniejszych stany skonfederowane przymusiły czynić okryślenia, konkludował, że unum z stanami sentiens, ten publicznie odkryć imienia jego musiał originał.

Jmć P. Głogowski poseł ruski pierwszy raz głos swój zabierając, dziękował Xciu Jmci Prymasowi i całej izbie, iż tak chwalebnie w obradach koło uszczęśliwienia Ojczy[k. 51]zny sobie postępuje, a kiedy koniunktury teraźniejsze ubliżyły mu koło tegoż uszczęśliwienia swego dołożyć starania, tym przychilności swojej dowodził pragnieniem przez zaszłą Konfederacyji Lit[ewskiej] approbacyją i sam z osoby swojej za legalną ją uznawał. W tym kiedy całej izby zaszedł assensus, pomienioną approbacyją Xżę Jmć Prymas i Xżę Jmć Marszałek koła rycerskiego podpisali. Itidem i z miejsca tamtego regimentarstwo Xcia Jmci w[oje]w[o]dy ruskiego aprobowano, którą sancitum, aby wszystkie wojska pod rigorem dawnemi prawami opisanym posłuszne mu były; kto by zaś się ważył oneż do strony przeciwnej namawiać, i maszerującym tu za ordynansem Xcia Jmci Regimentarza przeszkadzać, taki pro hoste patriae uznany być ma i karany.

Jmć P. Horaim poseł wileński czując się być nieznośnie umartwionym, że Tatarowie w służbie dworu saskiego zostający, a teraz pod komendą Jmć P. Hetmana W. K. będący w Xięstwie Lit[ewskim] possessyje ma[k. 51v.]jący, tu się w bliskości miasta pokazują, i wszędzie exorbytancyje popełniają. A ponieważ de subsistantia ich żadna nie jest wiadomość, mocną wnosił pewność, że ciż Tatarowie z skarbu koron[ne]go pensyją biorą, czemu aby jak najprędzej stany zapobiegły, izbę obsecrabat.

Jmć P. Mrokowski poseł czerski przyłączając głos swój do Jmć P. wileńskiego posła, upewnił stany, że ciż Tatarowie nieznośne w ziemi jego czynią postępki i swawole; bydło zabijają, stodoły odbijają i wzięte podwody nazad nie wracają z których kiedy oczywiście nieprzyjacielska okazuje się rezolucyja, o jak najprętszą upraszał w tej mierze izby decyzyją. Po której mowie skończonej gdy cała izba konstytucyją na nich napisać nalegała, Jmć P. Ogrodzki sekretarz sejmowy onęż napisał i stanom przeczytał hunc in modum: Aby Tatarowie od daty sejmu teraźniejszego do dworu, którego są służbą obowiązani, wrócili się, lub, jeżeli by tam [k. 52]służby nie mieli, pod komendę Jmci Pana Massalskiego Hetmana W. Lit[ewskiego] poszli, i tam konfederacyji służyli, mocą teraźniejszego sejmu serio się im nakazuje, którym skarb litewski pensyją obmyslić będzie powinien. Jeżeli by zaś temu postanowieniu zadosyć nie uczynili, łapaniem i konfiskacyją possessyji swoich karać deklarowały.

Jmć P. Gozdzki w[oje]w[o]da podlaski zbudowawszy się, że tak pięknie obrady sejmowe kontynują się, radził, aby czasu nie wycienczając od ea, quae agenda sunt, stany przystąpiły.

Jmć P. Horaim poseł wileński mając satisfakcyją z aprobowanej Konfederacyji Lit. intulit, aby mocny ten węzeł przysięgą Ichmość senatorów, ministrów i urzędników W. X. Lit. był stwierdzony.

Jmć P. Piaskowski poseł wołyński reposuit, że jednym słowem od Ichmciów senatorów i ministrów litewskich związek ten ocalony będzie, a per consequens nie widział [k. 52v.] przyczyny, aby osobnym ta konfederacyja stwierdzona była juramentem.

Jmć P. Krajewski instygator kor[onny], poseł ciechanowski materyją takową coram statibus universis proponowaną za wielką uznawał, i żeby przysięgą stwierdzona była, nalegał.

Jmć P. Wallinowski poseł poznański itidem to zdanie aprobując, prosił, aby z dostojeństwa swojego jaką wszędzie duchowienstwo preferencyją swoję mające, Ichmość XX. wileński i smoleński biskupi pierwej przysięgli, a po tym consequenter Ichmć senatorowie, ministrowie i urzędnicy litews[c]y.

Jmć P. Massalski kasztelan wileń[ski] allegując, że już raz urzędu swojego przysięgę wykonał, i tym się obowiązał, że quzd[s] quzd[s] nocivi videro avaertam, a zatem aby miał powtórnie przysięgać, nie sądził za rzecz potrzebną dając temu przymówie[k. 53]niu się racyją: iż qui iurare consoevit, facile iurare concedet, jednakowoż nie chcąc się podejrzanym w tej kategoryji podać, [wo]li stanów do wykonania rozkazu czekał.

Jmć P. Poniatowski stolnik lit[ewski], poseł warszaw[ski] aprobując dawność zasług, i nieposzlakowane wierności Ichmć PP. Hetmanów zasługi, intulit, iż ta propozycyja i żądanie całej izby causare nie może urazy, a kiedy skonfedrerowane stany tej proszą i domagają się uczynności, adhaerere jej zdawało mu się, ile że tym przykładem, tym bardziej stan rycerski zagrzeje się ochotą, co nieodwłocznie wykonać upraszał.

Xżę Jmć Czartoryski Kanclerz WWXLit. adorując najwyższą Boga mądrość, że w każdej rzeczy doskonałe uczyniła rozporządzenie do zdania się wysokiego Jmć P. Hetmana Lit. łączył, kiedy zaś taka stanów skonfedrerowanych jest wola, za rzecz trudną sądził, aby iussa et imperia exequi nie miał, nie chcąc tej podlegać sentencyji, którą na sprzeciwia[k. 53v.]jących się powszechne ferowały wyroki. Qui nobiscum non est, contra nos est.

Xżę Jmć Prymas ułatwiając tę materyją spodziewał się, że stany skonfedrerowane jego będą approbować zdanie, które oświadczył, iż Ichmć senatorowie ministrowie i inni obywatele Xięstwa Lit[ewskiego] etiam z Korony tam wykonają.

Na takowe zdanie stany pozwoliwszy, doniósł Xżę Jmć Prymas, że jutrzejsza sessyja ubezpieczenie pokoju wewnętrznego radą swoją decydować będzie, i na tej deklaracyji Jmć P. Marszałek W. Lit. sessyją solwował na dzień jutrzejszy.