Sessyja

Trzydziesta

d[ie] 14ta Iunii

Zagajenia dzisiejszego Xżę Jmć Marszałek obszerną trudnić nie chcąc wymową, w krótkich słowach expressit, aby prześwietne stany dążąc i do zapadnienie czas menazując przystąpić chcieli do ułatwienia przeczytanego na dniu wczorajszym względem [k. 246] sprawiedliwości projektu.

Zas Xżę Jmć Prymas nie spodziewając się tego, aby sprawiedliwości świętej uregulowanie tak wielkim postępowało uporem, jak przed kilką dniami zagajone dotąd bez decyzyji nie skutkującym zostaje, nim projekt względem tegoż dostatecznie umówionym nie będzie, interea ad mentem konstytucyji 1756 ratione opactw przez S. P. Tarła w[oje]w[o]dę sandomirs[kie]go ex parte Rzepltej z nuncyjuszem naówczas Paulicim Comissa S[anct]ae Sedis Apostolicae wypełniającym ułożone concordatum in volumine legum ad usq[ue] nie znajdujące się aby approbowanym na sejmie teraźniejszym po między ustawami mieściło się, proposuit żądając przeczytania ułożonego huncce ad effectum projektu, do którego lubo też concordatum in originali nie znajduje się per in curiam cancellariae, że w nich zaginął ex actis jednak S[anct]ae Nuntiaturae że zawsze być może per authenticum extractum wypisany, et in approbationem zaingrossowany, aby tylko prześwietne [k. 246v.] stany zgodzić się na projekt chciały, allegando.

Gdy niektórzy odezwali się z tym, jak approbari ma rzecz takowa, która in originali non producitur, zaś liczniejszemi głosami inni o przeczytanie tegoż projektu instabant, przeczytano go in sequentia: Iż stosując się do konstytucyji 1736 sub tit[ulo]: mollificatio konstytucyji 1726 zaszłe o opactwa z Stolicą Apostolską concordatum przez w[ojewództw]o Tarła naówczas w[oje]w[o]dę sandomirskiego z Wielebnym w Bogu Paulucim nuncyjuszem w opisie 14 artykułów zawarte teraźniejszą ustawą ztwierdzamy i aby iura honorifica przy opacie klasztornym zostawały, mieć chcemy; nadto, aby opaci tak commendatarii, jak i klasztorni podług tegoż concordatu rządzili się, zalecamy. A ponieważ opactwa pro commendatariis wyznaczone różnie periclitantur in urbe, jako to na opactwie hebdowskim bez wiadomości króla i Rzepltej różne w Rzymie otrzymane są przeciwne instrumenta, tych przeto nie przyjmujemy, a klasztorowi hebdows[k. 247]kiemu krzyżowickie beneficium totaliter inkorporujemy, o co z nuncyjuszem Xżę biskup krakowski pro rati habitione concertare ma w kapitule warmińskiej ponieważ konstytucyje 1699 i inne prawa uchwalone łamią, przeto pomienione ustawy reassumując, aby prelatur i kanonii cudzoziemcy indygenatu nie mający nie osiadali, ale tylko sama szlachta oprócz czterech doktorów ex solis Varmiensibus Civilis Status być powinnych na tychże prelaturach i kanoniach miesciła się, i na Trybunał Wielkopolski jeden deputat corocznie bywał, mieć chcemy. Także co do kollegiat 1607, 1633 etc. konstytucyje reassumendo, aby ignobiles na prelatury przyimowani nie byli, warujemy. Fundacyją Panien Kanoniczek od Wielm[ożnej] Zamoyskiej z zebranych summ gotowych uczynioną utwierdzamy, tudzież probostwo piotrkowskie na prezydenta gnieźnieńskiego corocznie w trybunale zasiadać mającego przywilejem króla Jmci Augusta III obrócone approbujemy, oraz dom WW. Piarów łowickich utwierdzamy.

[k. 247v.] Kapituła warszawska z katedrami porównana, ponieważ szczupły ma dochód, przeto przywilej w roku 1758 pro incorporatione omnium beneficiorum ad commusiem massam, iżby praesentiam ci tylko praelati et canonici brali, którzy circa promovendu cultum divinum przytomni będą wydany, ej bene placito apostolico utwierdzony, konfirmujemy. Akademię Krakowską, Zamojską i Wileńską przy wszystkich prerogatywach i nadaniach bez prepedycyji czyjkolwiek zachowujemy.

Skoro się to skończyło czytanie, zaraz słyszeć się dał mocny hałas o Akademią Lwowską, excludi ab approbatione nie powinną. Zaś Jmć Pan Wilczewski poseł wiski interlocutorié w głos odzywając się wyraźny jak nie przeczył approbationi concordati, tak jeden tylko punkt przeczytanego projektu warował, aby żadna plebania á prima sui fundatione odrywaną, i ani do opactwu, do kanonii, tudzież żadnej innej fundacyji nieprzyłączaną nigdy nie była, gdy derogaret iuri patronatus, iuri maiestatico, et succedanei, parochis, iż clerus etiam ex nobili [k. 248] statu nie mógłby się z czasem dalszym do najpartykularniejszej docisnąć fundacyji.

Jmć P. Dobiecki poseł sandomirski allegando, iż przyuczeni do słuchania zaleceń Xcia Jmci Prymasa pozwolili chętnie na czytanie rekwirowanego approbationis concordati projektu, lecz kiedy pod opis jego wiele nadciągniono innych materyji, a pomiędzy niemi, etiam Akademiae cum exclusione Universitatis Leopoliensis, chcą approbari, jako względem Akademii Lwowskiej przywilejem Jana Kazimierza i Augusta III zaszczycającej się pozachodziły sądowne mandaty i process circa litis pendentiam nieskończonym jeszcze zostaje, tak tychże akademii generalem approbationem lub w recess puscić, lub per turnum decydować suadebat.

Zaś Jmć P. Małachowski poseł łomżyński czyniąc stanom objaśnienie jako pomiędzy Lwowską i Zamojską Akademiami wszczęta sprawa przez dekret assessorski intuitu finalis decisionis odesłana jest na sądy relacyjne, i tamże czeka disiudicationem, ile approbatione tego, co dawnemi prawami jest confirmatum nie [k. 248v.] życzył, tyle równie suadebat, aby to, co subest quaestioni, resolvatur przez sąd, jak w nim Akademia Lwowska przywilejów swoich cognitionem oczekująca do niegoż odesłaną zostać powinna.

Jmć P. Kuczynski poseł mielnicki cytując, i eksplikując konstytucyje 1613 podlaskiemu i ki[j]owskiemu w[oje]w[ó]dztwom super pluralitatem na sejmikach servari concessam służącą, oraz 1631 posłów pluralitate obierać pozwalającą, jako u w[oje]w[ó]dztwa podlaskiego nigdy in executione nie były, tak iż za króla Michala liberum veto przez konstytucyją 1678 mianować marszałka i deputatów pozwalającą nieco laedi zdawało się iż w lat 5, to jest 1683, sub tit[ulo] deklaracyja konstytucyji grodzieńskiej taż klauzula pluralitatis ac si per errorem druku w konstytucyją 1678 wyciągniona wygluzowaną i skassowaną została z ostrzeżeniem iuro suetandi, ut allegabat, tak in manutentionem dicti liberi veto adducendo konfederacyją generalną 1696, iż ta szacując przez jednego posła zaniesiony manifest do przyszłego sejmu wszystkie materyje [k. 249] zachowała, ad solam nonnisi defensionem naturalem przystępując, konstytucyją 1718, która głos wolny najwięcej in iure vetandi fundujący się ostrzega, a na koniec konfederacyą 1733 obieranie deputatów, posłów i ziemstwa salva voce vetandi nakazującą, nie mogącym przestąpić tylu praw, jak się oświadczył, tak względem praetensae na czas następujący pluralitatis wziął się ad referendum. A ponieważ projekt sprawiedliwości jest przeczytany, przeto za należytość osądziwszy, aby we Gdańsku coraz powiększające bezprawia i zachodzące nie tylko na szyprów ale i na samychże panów uciążliwe praeiudicata, tudzież inne wymyślnie w taksie towarów, stanowieniu miar, i podwyższaniu złota, a zniżaniu monety dziejące się absolutności zagrodzonemi zostały, oraz zuchwałość targnieniem się na osobę Jmć Pana Wilczewskiego szambellana i naówczas deputata chełmińskiego z obelgą wolnego narodu i poniżeniem charakteru, jako świadczy dekret w Trybunale Lubelskim roku przeszłego zaszły, okazana promeritam sumat paenam, gdy pro executione tegoż dekretu nikt jechać z officyjalistów [k. 249v.] nie może, aby komissyja seorsiva cum praescripto rigore naznaczona była, i wygotowany do niej projekt w ręku Jmci P. wiskiego posła znajdujący się przeczytanym został, instabat.

Jmć P. w[oje]w[o]da sieradzki allegando, iż utraciwszy głos wolny utraci się przykładem Rzymu i wolność, gdy przez trzy dni upominający się o niegoż, nie miał go sobie pozwolonego i projekta cum oppositione podpisanemi zostały, prawdzic się to intuit, że libertas libertate perit. A na sejmie teraźniejszym przepisawszy termin electionis cum explicatione qualis, qui modo, et quando ma być futuras regnans, oraz to w klubę wprawiwszy, co ex orbita legum wypadło, iż nie trzeba było ministeriów nowemi opisywać konstytucyjami integraliter statum evertere zdawającemi się exprimebat, wielkiej krzywdy cum praeiudicio stanu świeckiego dzianie się proponendo, że Ichmć XX. biskupi przyznają i uzurpują sobie prioratum w zagajeniu sejmików, którym lubo w senacie pierwszeństwo jest pozwolone, in regimen jednak saeculare nie należy im się tam wdzierać, gdzie w[oje]w[o]dowie obligantur wszelki rząd utrzymywać. A jako świecki stan nie [k. 250] wdaje się w ich kapitulne elekcyje, tak aby najprzód Ichmć XX. biskupi bywali tylko na sejmikach jak ich prawo obliguje dla tego tylko aby religia uszczerbku jakiego nie cierpiała, lecz nie dlatego, aby zagajali nie wdzierali się w obrządki rad saecularibus należące. Powtóre aby duchowieństwo szlachty ex possessionibus ad spirituale iudicium nie pociągało, i zapozwane od szlachcica w sądzie świeckim odpowiadało, iżby stan świecki po konsystorzach w sprawach ad religionem nie należących nie miał racyji włóczenia i niszczenia się urgebat, zaś przeczytany o sprawiedliwości projekt in omnibus contentis za niesprawiedliwy naganiając, ad mentem konstytucyji 1510 post cessum aut decessum urzędników pod elekcyją podpadających w 6 niedziel w[oje]w[o]dom innotescencyje wydawać nakazującej, w[oje]w[o]dowie conserventur circa antiquam legem, oraz dawne prawa i zwyczaje względem trybunałów, maneant in suo robore przy naprawie niektórych abusuum dopominał się.

Jmć P. kasztelan oświęcimski allegując, [k. 250v.] że w czym się na przewłokę skarzemy, w tymże samych sobie obwiniamy, et multi in cassum abiere, gdy przeczytany o sprawiedliwości projekt zatamowany jest inną materyją explicabat jak w 19 propozycyjach nastąpione delegacyje do ułożenia onychże, gdyby porządkiem expedyjowane były, już by dawno in exitu consiliorum zostały. Lecz kiedy nowa coraz zachodzi materyja, projekt od kilku dni wniesiony ani kończonym, ani poprawionym, bo do zbierania wotów na sejmikach trzeba jeszcze opisać marszałkowi i assessorom przysięgę, aby je sprawiedliwie ad declarandam pluralitatem konnotowali, podobno ku zarzuceniu intendit, bo wszczęta o akademiach kwestyja co do zamojskiej córki krakowskiej trudnić by się nie powinna, gdy według dobrze opisującego Piaseckiego o wielkim Zamoyskim, scivit quale habicit Polonia Ducem Zamoiscium, nescit qualem habitura est successorem, przezornie jak opisał, tak i ustanowił ją accedente Rzepltej approbatione, a zatym już konajuącemu sejmowi czasu zabierać wtrącaniem innych ma[k. 251]teryji nie radząc, do ułatwienia tych, które sub primam weszły decisionem, anibat[s].

Jmć X. biskup kijowski niby głosem Jmć Pana w[oje]w[o]dy sieradzkiego ad respondendum commotus w zabranym głosie swoim czytał drukowaną mowę, już do tego polskie duchowieństwo przychodzić muszące eksplikując, że z Jeremiaszem lamentować potrzebuje princeps provinciarum facta est tribuno, allegabat bullam Caenae Domini w te słowa: Excommunicamus et anathematisamus omnes et singulos, qui ordinationes fecerint, unde libertas ecclesiastica tolliter seu in aliquo leditur, vel depromitur, aut restringitur, aut iuribus, ecclesiasticis praeiudicutur. Zaś immunitatem ecclesiasticam na dwóch zawieszając prerogatywach, jako to najprzód, iż nie wolno osoby duchowne pociągać do sądu świeckiego, powtóre, że nie wolno dobra duchownych obciążać kontrybucyjami równo że świeckimi. Co do prawa powszechnego polskiego, adduxerat concilia, lateraneńskie, kolońskie, trydenckie, autorów i synod prowincyjalny gnieźnieński, a na ostatek prawo koronne 1578 o poborze u[k. 251v.]stanowione do którego, kiedy by tego gwałtowna była potrzeba równie a nie więcej nad stan rycerski, stan duchowny dobrowolnie, a nie z żadnego przymuszenia przyczyniać się miał. Zaś co do prawa przyrodzonego autorów Pisma z różnych miejsc zebrane, Stary Testament lewitów i kapłanów od podatkowania i jurisdykcyji świeckiej uwalniający przykłady et sententias quiasdam ex psalmis pro immunitate et libertate ecclesiae depromptas jak longa serie wyliczał, tak ad sensibilitatem wszystkich niemal pociągnął, że Jmć P. Dembinski poseł krakowski zaraz po skończonym takowym głosie odezwawszy się temi słowy reposuit, iż quod est caesaris, caesari, quod Dei, Deo. Sam Chrystus w Ewangelii czynić temu zadość powiedział.

Jmć P. Sweykowski poseł bracław[ski], że ustawy trybunałów zdaje się tendere ad pluralitatem illam, którą instructione ma sobie ad referendum przepisaną, upominał się przy układanym sprawiedliwości projekcie, aby w[oje]w[ó]dztwu jego taż głosów większość do uczynienia o niej pozostałym w domach braci relacyji zostawiona była; lecz pomiarkowawszy się, iż takowy postępek [k. 252] mógłby ad praetendenda similia podobać pochop innym w[oje]w[ó]dztwom; a trybunałów rozdzielenie bez upewnienia niezawodnych deputatów stać się że skutkiem tak uszczęśliwiającym, jak jest generalnie żądanym, nie może ex deliberatione diligenter habita intuitu odstąpienia referencyji, wynalazł inny sposób satisfactionem w[oje]w[ó]dztwu czyniący, jako to, aby pluralitate deputaci na sejmiku w Winnicy obierani, lecz, ut careant activitate impossessionati, depedentes, gracyjalistowie i arendowni possessorowie, których w tym w[oje]w[ó]dztwie jest najwięcej. Powtóre aby po elekcyji króla generalnie wszyscy produkowali prawa realem possessionem ewinkujące advenae, o których godności pewnie wiedzieć nie można nobilitatem suam wypróbowali, o przyjęcie ułożonego w tym punkciedla samegoż w[oje]w[ó]dztwa braclaws[kie]go projektu u stanów dopraszał się i czytał go in contenta aequalia jak się już namieniło.

Jmć P. w[oje]w[o]da podlaski in contra Jmci X. biskupa kiowskiego głos zabrawszy jak zaraz ex abrupto zaczął verberare, że pismami drukowanemi wycięczać inutiliter czasu nie godziło się, [k. 252v.] z cytowaniem bullae Caenae Domini, i ekskommuniką do Kościoła udaćsię, a nie w senacie rozpościerać klątew na to, o czym czytany sprawiedliwości projekt najmniejszej nie czyni wzmianki, należało się, gdy tenże Jmć X. biskup ki[j]owski porwawszy się z krzesła citato cursu wyszedł z senatu, tenże Jmć P. w[oje]w[o]da dalszy głos swój nieco mollificando eksplikował się, jako pierwszy proponujący Ichmc[i]om XX. biskupom, aby aequaliter fructus z ziemi ze stanem szlacheckim odbierający, et luculentius w dochody á Republica opatrzeni, chcieli mu ulgę czynić w ciężarze podatkowania, nie tą myślą w zabranym przy kwarcie glosie swoim chciał subsidium charitativum consiliare, żeby większą daniną nad stan świecki obciążeni mieli racyją wyklinania, lecz tą intencyją co i dziś powtórzyć sądzili być za sprawiedliwość, wniósł tę materyją, by stan duchowny dobrowolnie offiarować się raczył przez miłość Ojczyzny i braci swoich do takowego ad onis przykładania się, które nie on sam, lecz poddani jego równie jak stanu [k. 253] rycerskiego zastąpić powinni są. Kończąc głos swoj uniżaniem się skonfederowanym stanom, aby projekt o sprawiedliwości ante omnia został rezolwowanym, upraszał.

Lecz Xżę Jmć Czartoryski poseł wołyński do tegoż projektu głos zabrawszy quo ad pluralitatem sejmików w nim wyrażonych expressit, że nie mogąc im ulubionego odebrać zaszczytu in liberum veto fundującego się, gdy nie jest panem w[oje]w[ó]dztwa swego, ale tylko tłomaczem posłanym na sejm teraźniejszy, przy związanych ustach nie aprobując tejże głosów większości, ani z miejsca swego przeciwiając się tym, którzy ją akceptować moc mają, chętnie przyjmując, co do województwa swego wołyńskiego, aby interea circa antiquam formam zostało, wziął się ad referendum, a co należy do całego projektu, to w nim superaddi rozumiałby, aby kazżemu w[oje]w[ó]dztwu był opisany czas wyraźny, w którym miesiącu, i jak długo które w[oje]w[ó]dztwo sądzić się będzie miało. Na koniec zaś bynajmniej urazić nie chcąc immunitatem ecclesiasticam, to wyraźić sprawiedli[k. 253v.]wie musiał, iż żadnej jurisdykcyji takowej nie ma w którą by duchowieństwo non involet, gdy nieraz praktykować się to evenit, że grodom zarzucano inhibicyje, a za tym aby opisano było, co ma duchowieństwo sądzić, tudzież dekret ziemstwa warszawskiego o dziesięciny aby approbowanym został, dopraszał się.

Xżę Jmć Prymas utwierdzając pewnym to być bez wątpienia, że kollizyje między spiritualem et saecularem status często przypadają, aby król Jmć przyszły zabiegając wszelkim niechęciom wyznaczył komissyją dla opisania statui spirituali porządku exercendae iurisdictionis, dołożyć to in pactis conventis proposuerat.

Pomiędzy approbujących te wniesienie Xcia Jmci Prymasa, Jmć P. kasztelan inowrocł[awski] głos zabrawszy, chwałę Bogu oświadczył, że po długich i odległych od rozpoczętej materyji sprawiedliwości utarczkach wracają się stany do projektu ante omnia zakończyć się winnego, w którym że podobno przepomniane jest przyjmowane wszelkich transakcyji, o dołoże[k. 254]nie tego prosił podając gotowy huncce ad casum projekcik.

Lecz skoro mu odpowiedziano, iż to jest już wyrażonym w projekcie generalnym Jmć P. Małachowski poseł łomżyński głos intuitu pluralitatis zabrawszy, explicavit, aby kiedy w sposobie concludendorum consiliorum podpisem Xcia Jmci Prymasa i Xcia Jmci Marszałka utwierdzonym to tylko jest praecautum, aby marszałek niezawodnie obranym został, i izba poselska z senatem do wysłuchania jedynie consilii oeconomici rachunków, oraz obrania ad idem consituim komissarzów łączyła się cum facultate regressus ad ulteriora liberu voce peragenda, jemu też to za złe od nikogo mianym nie było, że idąc przykładem innych w[oje]w[ó]dztw tam usta swoje kierujących, dokąd ich rozkaz pozostałych w domu braci dirigit, daną instrukcyją, względem ziemi swojej na pluralitatem nie zgadzającej się, bierze się ad referendum, nie sprzeciwiając się innym tegoż Xięstwa Mazowieckiego ziemiom aliter dysponowaćsię wymogom.

[k. 254v.] Jmć P. Trzebicki poseł brzeski kujawski wyliczając czego czeka z utęsknieniem od sejmu teraźniejszego lud polski, jako to wynalezienia sposobu do niezawodnego obrad dochodzenia, wprowadzenia dobrego rządu w kraj dla zbogacenia i ubezpieczenia jegoż, otworzenia mennic dla wprowadzenia dobrych pieniędzy, aby szczęśliwie, bezpiecznie i spokojnie żył w potomność czasu, gdy post constitutum consilium oeconomicum, o monecie wcale zmianki żadnej nie uczyniono, o sprawiedliwości trzeci dzień bez pożytku dysputa końca nie bierze, podawał reflexionem, aby wielu w[oje]w[ó]dztwom od dwóch set lat, później od sta, a najpóźniej od kilkudziesiąt pozwalające konstytucyje pluralitatem miały dziś suam robor przez przyjęcie tym potrzebniejsze, im pewniej rozdzielone trybunały niezawodnych teraz wyciągają deputatów. A jako 3 miejsca dla prowincyji wielkopolskiej nikomu nie szkodzą, a uboższym przez bliższość pomocne, królestwa przez zjazd nie ma jedno tylko [k. 255] miejsce następywać mający ozdobne będą, przeto aby w Poznaniu, Piotrkowie i Bydgoszczy kadencyje trybunału sądziły się, o wysłuchaniu projektu upraszał, któren od Jmć P. Kraszewskiego posła inowrocł[awskiego] przeczytany, aby kadencyja w Bydgoszczy á festo S. Petri in Vinculis ad festum S. Thomae podług opisania regestru, które po którym w[oje]w[ó]dztwo następować powinno, sądziła się, i dopiero na końcu przez 8 dni regestr duchowny, na którego sprawy duchownych więcej być nie ma nad świeckich, i z tej kapituły deputat, o której sprawie res agitur, zasiadać nie powinien, brany był, praecavet, in caeteris do generalnego referując się projektu.

Jmć P. Wilczewski poseł wiski słysząc niektórych opponujących się przeciwko sposobom sejmikowania, cytował konstytucyje electionem deputatów per pluralitatem nakazujące, a poźniej cytowane jako czytał, tak nie obserwował, aby dawniejsze znosiły, gdy głos tylko [k. 255v.] ostrzegając temu ius vetandi chcą obesse, kto pod processem zostający incapax jest wszelkiej funkcyji; nie znajdując zaś prawa pro libero rumpo, aby sejmiki zrywane były, upraszał Ichmć PP. wołyńskich, aby konstytucyją 1598 przyjęli, przy której według exceptów ziemia wiska jak zostaje się, taką instrukcyją posłów obowiązuje, aby pluralitate wszelkie expediantur obrady. Na ostatek zaś instando do prześwietnych stanow, aby prowincyji wielkopolskiej trzy kadencyje pozwolone były, tudzież miasta Gdańska różne wyliczając bezprawia, jak każdy w handlach szkodę ponosić musi, i wiele cierpieć przy niewolonym zostaje, tak aby temu złemu zabiegło się, i zgwałcona na osobie brata jego szlachecka dostojność, skażona trybunału powaga skryptem od Gdańska scommatice wydrukowanym ocalona została, o czytanie projektu na komissyją w tej mierze ułożonego prosił, i oddał go sekretarzowi sejmowemu.

[k. 256] Jmć Pan Piaskowski poseł wołyński branie się w[oje]w[ó]dztwa wołyńskiego ad referendum nic nie szkodzić innym w[oje]w[ó]dztwom pluralitatem akceptującym allegando, eksplikował się, iż na sejmiku relationis wraz z kollegami swemi dostatecznie przyłożywszy w[oje]w[ó]dztwa, to referre stanom na sejmie spodziewa się, iż nie tylko deputatów, ale i posłów pluralitate obierać każe, gdy teraz consilium oeconomicu[m] et bellicum ustanowione większej wyciągać będzie attencyji i liczby posłów, bez których przed tym można się było obejść.

Po tych głosach Xżę Jmć Prymas odezwawszy się, i iż niepodobna zgadnąć do jakiego celu zmierzają stany zabieraniem ustawicznych głosów, wyraziwszy, aby jeżeli projekt przeczytany ma być podpisany, lub nie przystąpić ad turnum proposuit.

Gdy o to dopraszali się wszyscy posłowie, tenże Xżę Jmć Prymas zaczynając turnum do zagmatwanej in facie stanów sprawiedliwości swiętej dwie kwestyje największą [k. 256v.] sądząc być przeszkodą, jako to jeżeli na sejmikach pluralitate votorum obierani być mają deputaci, lub nie? Powtóre jeżeli biorącym się ad referendum posłom pozwolić tejże referencyji, albo nie, z miejsca swego rad by utrzymać trybunał przy opisie wielkiego Zamoyskiego; ale kiedy w tenże opis multi irrepsere abusus, tak dalece, że pluralitate visum est podzieleć go na prowincyje dla większej sitientium iustitiam satisfakcyji, condusit, aby dla pewności sędziów pluralitate expediantur sejmiki deputackie nie dopuszczając innym referentiam, gdy poto na sejm wysłani aby radzili, ut sit bene patriae.

Zaczęty na Xciu Prymasie turnus kontynuował się do dziewiątej godziny tak dalece, że jak świec potrzeba było, tak ich przynieść musiano, aby zebranych kresek deklaracyja nastąpiła; jakoż co do senatorskich wotów aby pluralitate sejmiki deputackie odprawiały się Jmć X. sekretarz koron[ny] declaravit 23 przeciwko 6 Co zaś do stanu [k. 257] rycerskiego Jmć P. sekretarz sejmowy 78 przeciwko 44 i na tym solwowana jest sessyja do dnia jutrzejszego.