Sessyja Dziewiętnasta

d[ie] 29. Maii

Jako na dniu wczorajszym w proponowanych dwóch materyjach jeżeli Ichmć do rachunków delegowani przysięgać mają i Jmć P. podskarbi WK. czyli z ryczałtowej summy, czyli też ex asse rachować się powinien, [k. 142v.] ad resolvendum wniesionych, stanął turnus na w[oje]w[ó]dztwie smoleńskim po przewotowanym podolskim, tak Xżę Jmć Marszałek oddania jemu głosu sessyją dzisiejszą zagaił.

Zaś pomienione w[oje]w[ó]dztwa smoleńskie co do przysięgi Ichmciów ad recipiendum calculum delegowanych concludendo ex ipsa consuetudine za mniej ją potrzebną uznali, co zaś do Jmć P. podskarbiego koronnego, aby ten ex asse et ad assem rachunek ścisły oddał, i szlachtę rodowitą na komorach i cłach trzymał, zaś cudzoziemców et plaebeios, a tym więcej żydów reclamante lege nie chował wnosząc JP. podskarbiego lit[ewskiego] za którym konstytucyja 1717 militat, aby ten iuxta contractum rachował się excypowany.

Z w[oje]w[ó]dztwa lubelskiego Jmć P. Jezierski z konserwowania exoticorum Jmć Pana podskarbiego WK. exkuzując wniósł, że tenże na innych Ichmć PP. ministrów zagranicznego ministra jako bożyszcze adurujących zapatrzywszy się nie z siebie samego, [k. 143] lecz ex custodibus prawa zaciągnął winę iż to cierpiące exoticam personam w celniejszych rządach otworzyło drogę ciśnienia się podobnymże do skarbu, ten zaś skarb jak post vita functum był mocno pusty, tak pod rządem niedawno Jmć P. podskarbiego dzisiejszego wyciągającym do lepszej przyprowadzony sytuacyji gratitudinem non increpationem znajdować powinien, i aby iuxta praxim rationem villicationis sua oddał, affirmavit.

Z w[oje]w[ó]dztwa połockiego Jmć P. Sulicki rozumiejąc że Jmć P. podskarbi kor[onny] kochający Ojczyznę nie będzie refragarius calculationé ex asse ad assem rachowanie się, jak konkludował, tak iuramenta magis peceatum q[ua]m emolumentum accelerantia minime esse necessaria iudicavit.

Jmć P. Chrapowiecki kollega jego, Jmć P. podskarbi aby iuxta usum rachował się concludendo, na komorach i cłach jakie chować ma osoby, reassumptionem praw życzył.

Z w[oje]w[ó]dzytwa[s] płockiego Jchmc PP. Dembowski, Rościszewski i Bąkowski przysięgę od[k. 143v.]dając, Jmć P. podskarbi aby iuxta usum rachował się konkludowali, zaś Jmć P. Miszczycki czytał statut i konstytucyje jako w nich słowa ad assem nie znajduje.

W[oje]w[ó]dztwo witebskie pretendowany jurament oddalając, a skarb koronny aby się ad assem rachował za rzecz sprawiedliwą sądząc quo ad reliqua, poszło in sensum Xcia Jmci strażnika posła sandomirskiego.

Ziemia czerska przez Jmć P. Karczewskiego z Xciem Jmcią Prymasem zgadzająca się przez Jmć P. Mrokowskiego to superaddiderat, aby in futurum Ichmć PP. podskarbiowie cora delectis iuratis rachunki czynili.

Jmć P. stolnik lit[ewski], poseł warszawski allegując sam wybior delegowanych od przysięgi dyspensować się powinny, co do drugiego punktu, jako zawsze zwykł szacować wysokie przed sobą wielkich statystów zdania tak i teraz poddając pluralitati rozumienie swoje, o to tylko przymawiał się, aby przy najsurowszej sprawiedliwości łaskawość u Rzpltej zwykła, in praesenti etiam znajdowała miejsca [k. 144] in futurum zaś ustanowione było prawo, aby Jmc P. podskarbiego sumienie ubezpieczając, i dochody Rzpltej warując, komissyja wyznaczona w dwa roki expediat rachunki, ac alienigenis et plaebeis na funkcyjach skarbowych zostawania non admiltat[s].

Jmć P. Szydłowski rekomendowanych od Jmc P. w[oje]w[o]dy pomorskiego z miejsca swego rekomendowawszy, in reliquis poszedł in sensum kollegi.

Jmć P. Wilczewski z ziemi wiskiej poseł prawa cytując i kwitami zaszłemi dowodząc, aby Jmć P. podskarbi ad assem rachował się, konkludował explanando usum, iż według niego antecessores skarbu ad quadrantem ex mente praw i kwitów zaszłych rachowali się gdy inaczej subsecuta non pro usu, sed pro gravi abusu reputarentur, zaś względem dóbr stołu królewskiego, jako to ekonomii, żup, cełł, portoriorum i innych prowentów królewskich mówiąc, z tych calculum futuro regnanti oddać powinni Ichmć PP. tego o dołożenie w projekcie dopraszał się, aby [k. 144v.] z takowych intrat rachunków teraz nie oddając oddał je na przyszłym coronationis sejmie, gdy chcąc mieć królem Polaka, trzeba aby były i pieniądze gotowe dla niegoż. Tudzież tego też punku w spomionym projekcie żądał, aby in futurum tak senatorowie jako i posłowie ad calculationem wyznaczeni jak najsolemniejszą wypełniali przysięgę.

Pomiędzy następującemi posłami jednych z zdaniem Xcia Jmci Prymasa, drugich z Jmc P. stolnikiem posłem warszawskim łączącemi, się Jmć P. Małachowski poseł łomżyński usum antiquum dowodził 1685 Zamoyskiego, 1703 Prebendowskiego, 1726 kwitami, iż się ze wszelkich rachowali prowentów, a przeto i Jmć P. podskarbi nie inaczej, tylko ad assem calculum oddać powinien.

Jmć P. Szadurski stolnik i poseł inflancki toteż ad extremum przydając, aby redukcyja wdzięczności godna, nie w każdym jednak miejscu równy kurs mająca i pretio rerum za zniesieniem pieniędzy wcale nieumiejszone, iżby pierwsza ad aequalem po wszystkich general[k. 145]nie w[oje]w[ó]dztwach cursum przywiedziona drugie aequirem solutionem ściągnione zostały pomyślenia super praemissis stanów Rzpltej ządał, oraz aby po ułatwieniu tej materyji czytany był projekt od Jmć P. halickiego intuitu dochodzenia sejmów ufurmowany, dopraszał się.

Po skończonych posłów głosach, zabrał głos Jmć X. sekretarz koronny vota senatu co do pierwszej okoliczności aby delegowani do rachunków non obstingantur iuramento nad 4 kresek przeciwko 2, zaś aby ad assem Jmć P. podskarbi W. K. calculum oddał na 14 przeciwko 12 deklarujący gdy więcej votów poszło obojętnych et sensum Xcia Jmci Prymasa utrzymujących.

Jmć P. Ogrodzki sekretarz sejmowy vota stanu rycerskiego zabierający, aby Ichmć delegati nie przysięgali 119 przeciwko 20, zaś aby Jmć P. podskarbi ad assem rachował się 97 przeciwko 32 kresek promulgavit, et super eo zaraz ruszyli się z miejsc, a w krótkim [k. 145v.] czasie Jmć P. Marszałek W[ielki] Lit[ewski] senatowi, zaś Xżę Jmć Marszałek stanowi rycerskiemu zaleciwszy miejsca, doniesli onymże, iż mają listy od Xcia Jmci Kurlanckiego Birona ad status pos[ł]ane, na przeczytanie których, jako też wygotowanie w traktowanej materyji projektu lubo Ichmosć posłowie dopominali się o pozwolenia turni, w którym by desideria instrukcyji swoich promovere mogli, jednak solwowana jest sessyja na dzień jutrzejszy.