|
|
| |||||||||
|
Stanisław Bieliński Marszałek Konfederacyi Generalnej O.N. i Sejmowy Orderów Polskich Kawaler Wiesz, przezacny narodzie, że Sejm na który, za uniwersałami J.K.Mci, reprezentantów swoich wysłałeś, poprzedziły smutne deklaracye mocarstw sąsiedzkich i oddział prowincyi pod obce panowanie zagarnionych. Nie tajno Ci było, iż w takowym położeniu Rzpltej Zgromadzone Stany, zbrojną otoczone ręką, bez siły i mocy krajowej zostające, nic więcej czynić nie mogły, jak ulegać tak okropnym okolicznościom, i zdać los swój na dyskrecyą przeważających nas mocą sąsiadów naszych. Wszelako co tylko w mocy Sejmu było, i co rozsądna roztropność radziła, nic miniętego nie zostało. Troskliwość N.K. Imci przezorne rady Senatu i ministrów, gorliwość stanu rycerskiego, ubiegały się nawzajem z największą usilnością, odwrócić wymierzone ciosy na Ojczyznę naszą: Już to przez traktowanie ministeryalne, już przez podawanie not, już przez skargi przed narodem, przed Europą, i przed całym światem uczynione. Lecz te wszystkie sposoby, zbrojną nie poparte siłą, były słabemi w oczach uzbrojonych mocarstw, rozbiór krajów naszych czyniących i do skutku przyprowadzających. Legł zatem ofiarą przemocy i gwałtu kraj nasz, oderwane są prowincye od ciała Rzpltej, których żadnego nie było sposobu bronić i ocalić; lecz nim to nastąpiło, żadne kroki od Sejmu do ocalenia kraju przedsięwzięte opuszczone nie były, które by temu nieszczęściu, ile możności tamy nie czyniły. Podane noty od dworów zagranicznych rozbiór prowincyi polskich popierających, zostały komunikowane ministeryalnie wszystkim posłom dworów, do tego rozbioru nie interesowanych; wezwaną była pomoc tychże dworów, na wsparcie uciśnionej i upadającej Polski. Lecz odpowiedzi wzmiankowanych posłów, Sejmowi dane, okazywały zimną obojętność, żadnej pomyślnej dla Rzpltej nie czyniącą nadziei. W takowych nieszczęśliwych zdarzeniach i krytycznych na Polskie wypadłych nieszczęśliwościach, Sejm niniejszy utraciwszy wszelkie nadzieje ratowania oderwanych prowincyi, i zagarnionych pod obce panowanie współbraci naszych, zwrócił troskliwie starania swoje, ażeby resztę od rozbioru pozostałego kraju szczęśliwym uczynić można, a wyrwawszy go z nierządnej anarchii, przywrócić mu rząd wolny republikancki, zabeśpieczyć własność każdego obywatela, ustanowić sprawiedliwość, i uczynić koniec wszystkim nieszczęściom, tak wewnątrz, jako też zewnątrz nas tłoczącym, i przez ciągłe krajowe rewolucye wciśnionym. Zdało się Sejmującym Stanom, iż tak zbawiennych i potrzebnych układów dotąd uczynić nie można było, dokąd wszystkie okoliczności na szali rozsądnej polityki wyważone nie zostały, z których nastąpiła determinacya nieodmienna Stanów Sejmujących, ażeby Konfederacya Targowicka, z powodów w Akcie Konfederacyi Grodzieńskiej wyrażonych, uchylona została; jakoż pomienioną Konfederacyą Targowicką, pod dniem 14 miesiąca maja 1792 roku, pod Targowicą związaną, nowym związkiem swoim, w Grodnie dnia 15 miesiąca teraźniejszego uczynionym, Stany Sejmujące rozwiązały. Roztropność radziła, ażeby po rozwiązaniu Konfederacyi Targowickiej, Rzplta w Stanach zupełnych na Sejm zgromadzona, w bezczynność nie wpadła, dla czego zapobiegając tak okropnemu widokowi, utworzony jest związek; mając w składzie swoim osobę Najjaśniejszego Króla Jmci, senat, ministeryum i stan rycerski, tym celem węzłem nierozerwanej jedności spojonych, ażeby wszystkie sprawy i działania polityczne Rzpltej do jej uszczęśliwienia ściągające się, ułożone, umocnione i ukończone były. Żeby zaś w czasie między ukończeniem rządu a zakończeniem Sejmu i Konfederacyi teraźniejszej, kraj i obywatele bez sprawiedliwości nie zostawali, obmyślony jest sposób administracyi sprawiedliwości w akcie Konfederacyi Grodzieńskiej pod dniem wyżej wyrażonym związanej, do którego Prześw. województwa, ziemie i powiaty stosować się będą. Z urzędu przeto do władzy mojej należącego - wszem wobec i każdemu z osobna do wiadomości podaję, iż Konfederacya Targowicka jest rozwiązana, iż Konfederacye Wojewódzkie, Miejscowe, tylko do pierwszego Octobris dla ukończenia dzieł swoich trwać będą, iż miejsce sądów konfederackich zastąpią sądy ziemskie, jakie były przed Sejmem roku 1788, a gdzie by sędziowie ziemscy albo przez śmierć, albo przez postąpienie na wyższe urzędy nie znajdowali się, miejsce ich komornicy ziemscy zastąpią, zachowując w tej mierze prawo, pierwszeństwa osób do prezydencyi, aktualnego sędziego, z składu dawnych sędziów pozostałego. Iż Stany zgromadzone i skonfederowane, żądają, ażeby wszelkie okoliczności, w akcie Konfederacyi Grodzieńskiej wyrażone, w całym kraju zachowane i wykonane były. Dla czego akt Konfederacyi Grodzieńskiej do ksiąg Publicznych Ziemskich przesyłając, jako też niniejszy Uniwersał, wraz z dziełem Konfederacyi Grodzieńskiej, w Akta Ziemiańskie chcąc mieć wciągnione, onże do wszystkich kancelaryi koronnych i litewskich odsyłam, zalecając, ażeby Akt tej się Konfederacyi przez Kancelarye ziemskie (które od pierwszego Octobris konfederackiemi targowickiemi być przestają) wpisane i wciągnione były, tudzież z ambon publikowane zostały, który Uniwersał ręką moją podpisuję. Działo się w Grodnie dnia 17 miesiąca września 1793 roku. Stanisław Bieliński Marszałek Konfederacyi Generalnej O.N. i Sejmowy Zgodnie z oryginałem Jan Nepomucen Jeziorkoski Sekretarz Sejm. i Konfed.
| |||||||||||
|
|
|
|
