Głos

Jaśnie Wielmożnego Imć Pana Buchowieckiego

Chorążego i Posła Województwa Brzeskiego

w Izbie Sejmowej roku 1793 miesiąca Julii 3 dnia miany

Najjaśniejszy Królu, Panie Mój Miłościwy!

Prześwietne Skonfederowane Sejmujące Rzpltej Stany!

Do prawideł, które J.O. i J.W. Pieczętarze nasi z woli Zgromadzonych Skonfederowanych Sejmujących Stanów w projekcie dla Deputowanych wyznaczyć się mających do czynienia z Dworem Petersburskim negocyacyi, ułożyli, kiedy mi się w czasie deliberacyi rozpatrzyć przyszło, lubo nie widzę, co by przydać można było, znam atoli nieodbitą potrzebę dodatku, którego w tym projekcie ani wyraźnie, ani anonime włożonego nie widzę, i za czym najwięcej słyszałem Głosów, a to, ażeby JJWW od nas deputowani, na ogólne wszystkich JWW Prawodawców żądanie, pod żadnym sposobem i pretekstem na zabór krajów Rzpltej nie wdawali się, ani zezwalali, owszem lubo sam za traktatem wieczystym z Rosyą jestem, dostrzegam jednak w wyrazach obojętność, w słowach: ażeby odtąd oba państwa uważały się być jakoby jednym i nierozdzielnym na zawsze ciałem. Co nie już pewnych prowincji Rzpltej oddzielność, czyli też zabranych w kordon przyznanie, ale całkowicie całego narodu polskiego oznacza inkorporacyą.

Najjaś. Królu, P.M.M. Gorliwość W.K.M. zawsze dla narodu swego znana, a po tylekroć w tej tu Izbie dobrotliwie i głośno powtarzana, w każdym z nas posłujących, wzbudziła mocniejszą czułość, zagrzała winną dla Ojczyzny kochanej miłość, i wraziła pamięć na prawo i przysięgę, które każdego z nas najszczególniej krępują, że na zabór kraju pozwalać nie możemy. Prowadźże nas M.P. tym torem gorliwości dla swego narodu, a pewnie z gościńca sprawiedliwości nie zbłądzim.

Najjaśniejsze Rzpltej Sejmujące Stany! Nie jesteśmy inaczej tu wszyscy respective swoich województw, ziem i powiatów wysłani posłowie, jak tylko, ażebyśmy reprezentując w ogólności naszych współbraci żądania i wolę, nie powiększać złe dla narodu, ale omni meliori modo umniejszać starali się. Jeżeli więc nam idzie o ocalenie części zabranego bez winy kraju, jakże w opinią wolę naszą przez obojętny, a jeszcze barziej być mogący szkodliwym wyraz podawać mamy; ażeby nasz kraj cały wcielając do państwa rosyjskiego, pod rząd i prawo absolutne zajmować miano.

Mówię i po wtóre: że na traktat wieczysty z Rosyą chętnie zgadzam się i poddać cały naród pod opiekę i protekcyą Wielkomyślnej Katarzyny Imperatorowej Rosyjskiej dopuszczę, ale w sposobie hołdowniczym, jak jest Kurlandya i Inflanty; żebyśmy wszelako (jeżeli nie tak jak w roku 1768. tedy przynajmniej jak od roku 1775 zostawały) pewni i beśpieczni przy swoich granicach, prawach i swobodach zostali. Ten jest mój sentyment, i tego do ostatka trzymać się będę, bo mi inaczej charakter obywatelski myślić, a powierzona w instrukcyi od współbraci ufność i cnota zaprzysiężona czynić niedozwalają.

Co do punktu 2go i 3go, nic mówić naprzeciw nie mam, i owszem samą słuszność uznaję, ażeby w tym sposobie przez deputacyą naszą (chyba by jakowe do odwołania się do Stanów zdarzyć się mogły wypadki) jak najmocniej negocyowane były, nie mniej ażeby i punkt 4. jak najsilniej popartym został zgoła co tylko nie jest dalej w tym do instrukcyi projekcie zawarowanym, iżby JWW Deputowani nigdy i pod żadnym pretekstem bez referencyi do Króla Imci i Stanów Zgromadzonych, czynić stanowić i determinować jako nie umocowani na to nie ważyli się, na to wszystko zgadzam się i chętnie zezwalam.

Tę, co do projektu wychodzącego z deliberacyi o instrukcyi wedle zdania mojego, zakończywszy materyą, kiedy mi jeszcze względem ostatnią razą na dniu onegdajszym podanej JWW Marszałkom, a w Stanach Kommunikowanej noty od JWW Ministrów Petersburskiego i Berlińskiego mówić przychodzi, łatwo poznać Najjaś. Stany możecie, że Dwór Berliński jako w każdej zręczności zamęcając rzeczy, umiał zawsze i wszędzie z czasu korzystać, tak i dopiero bez przyczynnie znaczną część kraju Rzpltej zagarnąwszy, równie z Dworem Rosyjskim i nie rozdzielnie do traktowanej cisnąć się negocyacyi, chce się i tu z awantażem znajdować.

Żebym nie chciał oszczędzać drogiego sejmowania czasu, miałbym tu pewnie czym zabawić Prawodawczą Izbę, bym tylko chciał pokrótce tego łaskawego alianta naszego przyjaźni dla Rzpltej naszej przypomnieć dowody, skracając atoli czas ten drogi i zbawienny obradom naszym nader potrzebny, ile kiedy nam do urzędowania interesów krajowych Sejmu niniejszego Prorogacya jest koniecznie wedle podanego na dniu onegdajszym do Laski przez JW. Suffczyńskiego Posła Chełmskiego projektu potrzebną, przeto komunikacyą takowych dowodów z druku na dzień pojutrzejszy Stanom Sejmującym podać przyrzekając, co bezwątpienia umysł każdego z JWW Kolegów przekonać zdoła, dopioro jako po wyjściu z deliberacyi projektu i prorogacyą Sejmu Naszej Królewskiej Mci P.M.M. do dwóch przynajmniej jeszcze tygodni, żeby depesze od Dworów Zagranicznych przez ministrów naszych nam w odpowiedziach nadejść mogły z miejsca mojego upraszam, a na delegacyą czyli deputacyą z jednym tylko ministrem rosyjskim do negocyowania pozwalam, inaczej zaś gdy i z berlińskim insimul traktować się miała, przez żaden sposób nie pozwalam i nie pozwolę. Co się zaś tycze poprawienia projektu do instrukcyi dla deputacyi, i o to najszczególniej dopraszam się, bez której poprawy do niczego nie przystąpię.