Głos

Jaśnie Wielmożnego Ogińskiego

Podskarbiego Wielkiego Litewskiego

na sesyi sejmowej dnia 27 Septembra miany

Tam gdzie idzie o ogólne dobro, lub gdzie większość przynajmniej jest interesowana, tam prywatny interes usunięty być powinien, ażeby wprowadzenie onego ani zagrodą, ani przerwaniem ważniejszych czynności nie było. - Ta maksyma, która zawsze myśli mojej przytomna była, wstrzymała i dziś usta moje, kiedy przy decydowaniu projektu bankowego przymówić się miałem za JPanem Protem Potockim, poczytywałbym albowiem za występek z mojej strony, gdybym w ciągu traktowania materyi tak ważnej, jak jest projekt bankowy, wspomniał o osobistym interesie JPana Prota Potockiego, gdybym żądał wyłączenia jego z liczby bankierów w projekcie wspomnianych i spóźniał tym sposobem decyzyą projektu, którego przejście, tyle wpływa do zaspokojenia troskliwości obywatelów, interesa z bankami mających. - Dogodziwszy zaś przekonaniu mojemu, i dopełniwszy to, co im obowiązek obywatelski kazał, w przeczekaniu, aby ogólny projekt przeszedł, niech mi się godzi przemówić do was, Prześwietne Stany, niech mi wolno będzie odłożyć na stronę tę delikatność, która jako za bratem mówić by mi wzbraniała, dla przełożenia uwag i prośb, które słuszność i sprawiedliwość po mnie wyciągają.

JPan Prot Potocki wcale w innym widoku zważanym być powinien od innych bankierów w projekcie wymienionych. - Gdy ci dopraszali się w Konfederacyi o komisye udzielne, oświadczając, że nie są w stanie opłacenia kredytorów swoich, JPan Prot Potocki żądał tylko komisyi dla wejrzenia w stan jego interesów, przyrzekając, że okaże fundusze aż nadto wystarczające na zaspokojenie kredytorów, i obowiązując się najdalej w przeciągu lat trzech wszystkie interesa załatwić, bankierowie z niedostatku funduszów, zupełnemu upadkowi ulegli, JP. Potocki zaś dla bankructwa innych, i dla rewolucyi ogólnej w Europie, opłatę zawiesiwszy, czasu tylko, a nie powiększonych funduszów, do ułożenia się z kredytorami potrzebuje. Bankierowie poddawszy się wyrokom komisyi od konfederacyi wyznaczonych, żadnej dotąd kredytorom nie uczynili satysfakcyi, JP. Potocki zaś całą swoją usilność zwracając ku wyjaśnieniu interesów swoich, opłacił już od daty wyznaczonej dla niego komisyi więcej 500.000 czerwonych złotych, a w krótkim czasie, to jest ostatnich dni Octobra, złożyć miał przed tąż komisyą bilans dokładny, dowodzący, że fundusze jego przewyższą masę potrzebnych opłat. - Po takowym przełożeniu miałbym może prawo upraszać, aby JP. Potocki w projekcie wzmienionym nie był, już to dla uwolnienia jego od niemiłego z bankrutami koleżeństwa, już to dla zaspokojenia troskliwości kredytorów, co więcej polegają na uczciwości dobrze myślącego dłużnika, niż na decyzyi późnej i niepewnej z komisyi wypaść mogącej; ale nie odważę się takowego czynić wniosku, co zapadłemu prawu byłby przeciwnym, mówię tu o oddzielnym projekcie, co sprawiedliwość zdaje się wymagać, a co nikomu szkodliwym być nie może. - Niech JP. Potocki ulega wyrokom komisyi nowo ustanowionej, jeżeli jest bankrut, jeżeli nie jest w stanie zaspokojenia kredytorów swoich, jeżeli bilans jego dostatecznych funduszów nie okaże, lecz niech kara, nie wyprzedza występku, i niech dowody winy, lub niewinności, przed uznaniem potrzeby sądu złożone zostaną. To jest przekonanie moje, na którym się gruntując, podaję projekt, i o przeczytanie onego upraszam.