Głos

Jaśnie Wielmożnego Antoniego Suchodolskiego

Kasztelana Smoleńskiego na Sesyi Sejmowej dnia 24 Julii miany

Najjaśniejszy Królu, Panie Mój Miłościwy!

Najjaśniejsze Rzpltej Skonfederowanej Sejmujące Stany!

Dopókiż będziemy sami sobie w projektach przynosili klęski; dopókiż z pośpiechem w nieszczęśliwych czynnościach nie przestaniemy przyśpieszać rozdziału Ojczyzny, któremu przedłużenie czasu przeszkodzić tylko może.

Czas w dzisiejszych krytycznych okolicznościach jest szczególną naszą nadzieją. - Czas okoliczności odmienia, a odmiana onych, nie tylko Potencyom części w rozdziele nie mającym, ale i samej Najjaśniejszej Imperatorowej poda zręczność do wydźwignienia Polski z tej nieszczęśliwej toni.

Nie byłem na sesyi w dniu siedemnastym, nie dlatego jednak, żebym bojaźnią przejęty, chciał utaić mój sentyment, który na dniu szesnastym po przeczytaniu najsroższej noty, śmiało przed wami, Najjaśniejsze Stany, oświadczyłem, w którym, że i dotąd zostaję, śmiało powtarzam. Ale były inne powody do ratowania Ojczyzny dążące, które doradziły mnie na tej gwałtownej sesyi nie być, i Konstytucyi gwałtownej nie podpisać. Lecz kiedy w tymże dniu siedmnastym przytomnych na Sesyi Sejmowej, srogość noty przez JW. Ambasadora podanej skłoniła do tego, że bez traktowania, na samą decyzyą Najjaśniejszej Imperatorowej los Ojczyzny oddany. Jakże dziś, nie czekając spodziewanej losu poprawy, rozpoczynać możemy traktowanie z Najjaśniejszym Królem pruskim. Wszak mniemać nie można inaczej tylko, że ci wszyscy, którzy byli za projektem JW. Czerniechowskiego, byli dlatego, aby dla nieszczęśliwej swojej Ojczyzny, tą powolnością, zyskali w decyzyi sprawiedliwość i obronę. W najmocniejszej więc ufności zostawać należy, że taż Najjaśniejsza Imperatorowa, gdy już z nią nie traktatem z umowy zobopólnej, jak się czynić zwykło, ale za jej samej decyzyą Rzplta kończyć oświadczyła, powziąwszy o tym wiadomość, ta Wspaniała Monarchini okaże sprawiedliwość i oddali nieszczęścia Rzpltej tak daleko, jak daleko różni się sprawiedliwa decyzya od traktatu mocą i siłą wymuszonego. W tej nadziei zostając, radzę wam Najjaśniejsze Stany, uprzedzić traktowanie z Najjaśniejszym Królem pruskim wysłaniem Posła, lub rezydującemu przy Dworze petersburskim ponowić zlecenia, aby oświadczywszy moc zaufania naszego Najjaśniejszej Imperatorowej, prosił o odwrócenie zbyt wielkiego nieszczęścia od tego narodu, który największe odbierając ciosy, ufności jednak w Wielkiej Katarzynie nie traci.

Te moje są wierne rady, i przy nich, że nieustraszony trwając, na traktowanie z Najjaśniejszym Królem pruskim, zezwolić nie mogę, oświadczam.

Pogróżki i same doświadczyć się mogące uciski, niech was nie trwożą, Najjaśniejsze Stany, bo już oddawszy los Ojczyzny sprawiedliwości Najjaśniejszej Imperatorowej, możemy się tego przynajmniej spodziewać, że taż wielka Monarchini nie dopuści wojskom Króla pruskiego dalej postępować, dla osobistego z sejmujących, lub kogokolwiek, prześladowania.

Myśleć nawet nie godzi się, gdyby Dwór petersburski równą przemocą i siłą do podobnego ukończenia z Dworem pruskim naglił. Ale w ostatku, czyż dla Ojczyzny nie należy raczej pod wszystkie poddać się srogości, niżeli nie czekając zmiany okolicznościów i odpowiedzi Dworów posessye Rzpltej gwarantujących, przyśpieszać oddział braci naszych.

Najjaśniejszy Panie! Wiem jak serce twoje, wielkim żalem ściśnione zostało; gdy do skłonienia sentymentu za śrzodowym projektem zniewolony byłeś. Wiem, że ty Królu, jako ojciec dobry, nie chcąc, żeby pogrożeni cierpieli, żeby sejmujących dobra uległy sekwestracyi, radziłeś przychylić się do tegoż projektu, lubo sam dla Ojczyzny i życia swego nie żałowałbyś. Ale Najjaśniejszy Panie! Oto z kolei nadchodzi projekt podobny, czas już, abyś uczynił tak, jako równie kochający ojciec Izaaka, który dla okazania większej miłości ku Stwórcy tegoż kochanego syna sam prowadził na ofiarę, za co Król Królów chęć szczerą za skutek przyjmując, wstrzymał miecz.

A tak Abraham, z syna ręką niewidomą ocalonego, i z skutków ofiary swojej cieszył się. Przeto i ty, dobry Ojcze, w podobnych zdarzeniach blisko następujących naśladuj Abrahama, prowadź sam synów swoich, aby dla kochanej Ojczyzny stali się ofiarą, do której sami, jako Izaak ubiegają się. Czyń i z miłości ku nam, i z miłości własnej, równo Abrahamowi ofiarę, a Król Królów wstrzyma miecz gniewu i ocali nas razem z tobą i Ojczyzną. Lecz nadto pewny jestem, że wielkość Katarzyny nie dopuści rozciągać zemsty, której Stany Sejmujące los narodu Polskiego oddały. Wielka Katarzyna nadgradza wierność w swych poddanych, zachęca do niej innych krajów obywateli. A możeż tylko Polaków za wierność ku własnej Ojczyźnie karać. Ty zaś, Najjaśniejszy Panie, jako osoba nietykalna, szczególniej podług dzisiejszego Europy systemma, żadnemu nie możesz ulegać nieszczęściu, lecz wszystkie nieszczęścia niczym są, przeciwko powinności bronienia Ojczyzny, której byłeś synem, a dziś jesteś Ojcem.