Sessya

Trzydziesta druga

d. 16ta Junyy.

Po zagaieniu Sessyi dzisieyszey iako wczoraysza solwowana iest dopominaniu się in rem Prowincyi Litt. głosow o czytanie wygotowanych Prowincyalnych Projektow, tak zaraz Xże Jmc Marszałek zadość czyniąc swemu przyrzeczeniu dał głos in Ordine tego Jmc P. Szadurskiemu Jnflandskiemu.

Zas Xże Jmc Prymas, aby rzeczy na teraznieyszych Obradach swoim szły porządkiem, gdy iuż wszystkie propozycye Conclusionem suam szczęsliwie odebrał, y iedna tylko sub N=ro 19. indecisa zostaiąca oczekuie resolutionem, pomysleć nad tym Przeswietnym Stanom radził, aby gorszącey Smiałości zamknięte wrota obradom publicznym bespieczenstwo wszelkie y przyzwoitą powagę warowały.

A zatym zabrawszy głos Jmc P. Kasztelan Kaliski, iak w Nim Xcia Jmci Prymasa takowe

[506]

zalecenie wielbił, tak iż naznaczony do ułozenia tey Materyi ma gotowy Projekt oswiadczył się, y o wysłuchanie Stanow upraszał.

Przeczył temu mocno Jmc P. Glinka Poseł Łomzyn. allegando novitatem hancae nigdy na Seymikach, na ktore tylko posłował, non practicatam, ze szczegulnie Projekta ułatwiaią się pro re Senata, a desideria Wwdztw w Jnstrukcyach odłogiem, bez skutku lezące, podobno diriguntur umyslnie do tego Konca, aby Posłowie z temi foliałami nie decydowanemi wrocili do Domow, ktore od Braci in Comissis ad perficiendum odebrali.

Na co Xże Jmc Prymas respondendo Xcia Jmci Marszałka obligował, aby Stan Rycerski upewnic raczył, iż aby tylko czasu inutilibus disputationibus niezabierał, desideria Jnstrukcyi juxta Turnum nieodkładnie słuchanemi będą.

Acquievit nieco Jmc P. Łomzynski, a zatym po zaspokoieniu się wielkiego rozgoworu tandem bespieczenstwo Obrad publicznych y wcho-

[507]

dzących w nie Osob Waruiący Projekt przeczytanym iest in sequentia: iż na wszczynaiących tumulta nie tylko Obrad publicznych, Seymow, Seymikow, y mieysc, ale tez y Osob w nie wchodzących bespieczenstwo przepisuiąc, rigor przez Statut Zygmunta I. tak wyższych, iako tez pożnieyszego 1510. Roku Tit: paena contra viola tores ponawia się.

A ze exekucya iest nayskutecznieyszym zabiezenia smiałosci wynalazkiem, przeto po popełnionym excessie obwiniony na Seymie przez Sąd Marszałkowski, a na Seymiku przez Sąd Grodu Staroscinskiego indilate po Seymiku złozony karany być powinien irremissibiliter, et in casum ucieknienia, Konfiskascya na Dobra takowego ma extendi.

Po wysłuchanym takowym projekcie Jmc Pan Mrokowski Poseł Czerski allegando aqualitatem być Stanu Rycerskiego z Senatem, aby przeczytany projekt in suo rigore nietylko ad Ordinem Equestrem, ale tez y do Senatu sciągał się, in stabat.

Zaś Jmc P. Glinka Łomzynski, aby tenże

[508]

Projekt nietylko Seymom, Seymikom, ale tez y Sądowym Jurisdykcyom securitatem omnimodam warował, o dołozenie tego dopominał się.

A gdy Projekt poprawiony accedente universali consensu podpisanym został, Jmc P. Szadurski Poseł Jnflandski głos zaraz na początku Sessyi dany dopiero hoc in loco zabrawszy, podał następuiące Projekta: iako to 1. Pogłowne Zydowskie ad normam w Koronie opisanego ustanawiaiący w Prowincyi Litew y Xięstwie Jnflandskim przez Kahały wypłacić się maiące 2. Dla Artilleryi Litew wybieraną in us'q Kwartę do generalney Kwarty przyłączaiący, a teyze Artilleryi zeby Skarb Litew dwiema ratami corocznie Constitutione 1717. praescriptam summam wypłacał, y iak nad expensą tak porządkiem iey Komissya Skarbowa dozor miała, wyznaczaiący. 3. Przywileie dwa Juris Magdeburgensis ieden Xciu Jmci Wwdzie Ruskiemu w Miescie Czerhowie, drugi Marszałkowi W. Litewskiemu w Miescie Bobrze nadane approbuiący 4. Chorągwi Węgierskiey W. X. Litew. do Laski Wielkiey tegoż Xięstwa nalezącey ponieważ szczupła dla niey we 20. naznaczona

[509]

płaca tak dalece niewystarczaiąca, że teraznieyszy W. Marszałek Litt. na utrzymanie iey ze Skarbu swego corocznie kilka Tysięcy expensuie, aby Komissya Skarbowa po 9. Tysięcy quotannis ad manus tego z W. Marszałka wypłaciła, stanowiący. 5. Projekt Comissionis do Starostwa Howelskiego aby w Gruntach Sprzeczkom cum Colluteralibus podpadaiącym Krzywda się niedziała, Komissarzow na rozgraniczenie naznaczaiący.

Gdy te Projekta przeczytane Kontradykcyom niepodpadały, skoro podpisanemi zostały, Jmc Pan Chodziewicz Poseł Zmudzki podał inny o przeczytanie onegoż dopraszaiący się. Ktorego czytanie lubo nieco od Posłow, aby juxta Turnu desideria Wwdztw czytane były, dopominaiących się zatamowane było, iednakze w krotce nastąpione o tych edocuit Kontentach, iż Xcia Jmci Wwdę Wilens'go Jnstygatorowi Litewskiemu do Konfederacyi generalney Litewskiey zapozwać tak o Dobra Nieswież, Olykę, iako też o Akcyzę Słucką y werbunek Zołnierza rozkazuie, Kupy swywolne Hetmanowi znosic, y Garnizon Słucki w

[510]

Komendę swoią odebrać pozwala.

Po przeczytanym takowym projekcie gdy tylko ieden Jmc P. Jlinski Poseł Kyyowski aby tak wielki Rzepltey na obwinienia Xcia Jmci Wwdy Wilenskiego ob absentiam Jego exusari niemogące, rigor ad mentem prawa, iż neminem captivari licet nisi jure victum, niewyciągał się, instabat, Zas inni Posłowie iako tenze Xże non captivatur, ani innym sposobem od Rzepltey judicatur, ad Judiciuni tylko Konfederacyi remittitur, odpowiedzieli za uspokoieniem się Jmc P. Kyyowskiego, a proszeniem wszystkich o podpisanie projektu, podpisanym iest.

A zatym Jmc P. Wilczewski Poseł Wiski wraz z innemi odezwawszy się o przeczytanie Gdanskiego Projektu instabat, na Ktoren gdy zezwolono, przeczytanym został in sequentia: Jż ponieważ na Miasto Gdansk ledwie nie wszystkie Wwdztwa włozyły w Jnstrukcye liczne skargi Posłom na Seym tareznieyszy obranym, iako tegoż Miasta Magistrat władzę na Stan Szlachecki rosciąga y onę exekwuie, czego do-

[511]

wodem iest Urodzony Franciszek Wilczewski Szambellan, y na ten czas, kiedy sromotnie we Gdansku traktowanym był, funkcyą Deputata Chełminskiego Wwdztwa zaszczycony, iako tenże Magistrat dalsze czyniąc bezprawia Monetę bez wewnętrznego waloru byye, Czerwone Złote przed następuiącą defluitacyą podwyższa, a po upadnieniu iey zniza, Redukcyi przez Podskarbich uczynioney nieprzyimuie, w Towarze lesnym, y wymysleniu Trzech Korczykow od Łasztu Zboża Krzywdę wielką sprawuie, akcycy contra Lauda Terrarum Prussiae postanawia, y postanowione wybiera, Zolnierzy na Dobra Ziemskie wysyła, y Konstytucyi niezachowuie; Przeto praesenti lege statuitur, aby Nayiasnieyszy przyszły Regnant zaraz po szczesliwey Koronacyi wysłac Komissarzow do przerzeczonego Miasta Gdanska niezaniedbał, iżby ciż Komissarze wszystkie prawa Komportować przed siebie nakazali, y w wyrazonych Kathegoryach rostrzęsnienic uczyniwszy paenas in Convulsores Legum opisali, y ukrzywdzonym satisfactionem

[512]

assekurowali.

Po skonczonym tym projekcie Jmc P. Karczewski Poseł Ciechanowski, a przy nim y inni Mazowieccy Posłowie urgebant, aby y Jmc P.Czapski Starosta Knyszynski rownie iak Jmc P. Wilczewski ukrzywdzony dołożonym został.

Zaś Jmc P. Wwda Pomorski iako Ziem Pruskich Senator za Miastem Gdanskiem głos swoy interponendo explikował, iż tenże Gdansk daleko większemi zaszczyca się Prawami, a nizeli inne w Koronie, lub w Prowincyi Litt. Miasta, y ze Komissya chyba tylko na zgubę Miasta, a niepozytek powszechny wymagana zostaie, gdy pamiętaią niektorzy Komissyą z Kancellaryi Saskiey nayprzod, a potym y z Koronney expedyowaną co za Skutek odnisła, ktorego naylepszym być może Swiadkiem Jmc P. Krajewski Poseł Ciechanowski iako Jnstygator Kor. ad expediendu juncae Actum uzyty. A iako przy Kwarcie rekomendował Stanom Jmc P. Starostę Zakroczymskiego, taky teraz upraszał za Nimże aby avulsa od Sttwa Jego rekuperować mogły.

Jmc P. Wilczewski Poseł Wiski refutando o

[513]

głos Jmc Wwdy o podpisanie projektu wraz z innemi o toż przymawiaiącemi się, instabat.

Lecz contra dixerat temuż Jmc P. Piaskowski Poseł Wołynski allegando, iż do przerzeczonego projektu to też wciągniono, co iuż w Kommissyi skarbowey wyrazono.

A gdy Jmc P. Wiski reposuit, iż tey Komissyi pewnie Gdansk słuchac niezechce, Jmc P. Małachowski Poseł Sieradzki wzaiemnie odpowiedział, iż nie wątpi aby przerzeczoney Komissyi tez Miasto akceptować niemiało, ale ze Komissya od Jmc P. Wilczewskiego wyrobioną pewnie pogardzi, certum esse rozumie.

Zabrał przeto głos Jmc P. Wwda Sandomirski do inney Materyi stosuiący się, w ktorym wyrazaiąc wstyd, iż pro Domo sua Oratorem stawic się u Stanow Rzepltey musi wyexplikowawszy Jntercyzę Żony swoiey a Wnuki Hetmana Jabłonowskiego, iż po rozeszłey się in Creditores fortunie Jego przez ustąpienie Mu we dwoch kroć sto Tysięcy Krolewszczyzny taką posag wypłacaiącą monęta Kontentować się musi, ktora ad

[514]

Posteros transmitti niemoze, aby przecież Sukcessorowie ukrzywdzenia nie cierpieli w czasie odpadnienia teyze Krolewszczyzny in stabat o przeczytanie uformowanego es nomine projektu, ktory oddał do Laski.

Jmc P. Wwda Pomorski iako na dniu wczorayszym Jmc P. Chądzynski godny Poseł Rozanski proposuit Przeswietnym Stanom, izby Koronacya przyszłego Regnanta pro hac sola vice odprawic się mogła w Warszawie, tak upraszał, aby Wwdztwo Krakowskie niechciało bronić tego zaszczytu na ten raz ieden temu Stołecznemu Miastu Warszawie.

Odezwali się na to Posłowie Krakowscy o Turnum w tey Materyi dopraszaiąc się. Zas Jmc P. Kasztellan Jnowrocław allegando zakonczone na dniu wczorayszym Skarbu Kor. rachunki, y Kwity na nie zaszłe wspominaiąc, gdy do Sukcessorow Kalkulacyi wyznaczeni non referunt tego co uczynili, proposuerat aby y ta Materya bez skuteczną nie została w zleceniu swoim.

Na ten głos Jmc P. Glinka Poseł

[515]

Łomzynski uskarzał się, iż Senat zawsze mowi, y coraz nowe wnosi materye, a Wwdztw desideria protrahuntur niewiedziec do ktorego czasu, Xże Jmc Marszałek dogadzaiąc ządzom Przeswietnych Prowincyi, et in ordine czytania desiderio nim przystępuiąc ad Turnum dał głos nayprzod Wwdztwu Krakowskiemu.

A za tym na czytaniu roznych projektow ad desideria Wwdztw ułozonych, od Wwdztwa Krakowskiego zaczęty turnus kontinuował się az do Woiewodztwa Wołyns'go, z ktorego Xże Jmc Łowczy Kor. Posłem będący, gdy intulit, aby Duchowienstwo ratione decimarum w Swieckim Sadzie agat, y większey dziesięciny nad zaszłe Kompozycye niewyciągało, tudzież Dekret intuitu tychże Dziesięcin w Ziemstwie Warszawskim zaszły approbowanym przez Seym teraznieyszy został, iak takiemi ządzami mocno utracił Jchmosciow XX. Biskupow, iż się z tey okolicznosci zwawa wszczęła dysputa, tak rownie Xże Jmc Prymas do passyi pobudzony niecierpliwoscią o solwowawanie Sessyi prosił, y zaraz wyszedł z Senatu.

[516]

Wrzawa wielka była dopominaiących się Posłow o Kontynuacyą dalszych projektow, lecz gdy y Xże Marszałek wynosił się za Xciem Prymasem w krotce, a nieczekaiąc daley y inni rozchodzic się zaczęli, Sessya skonczyła się na utarczce tym zakonczoney, iż disordine magno wszyscy in confuso abierunt.