sessyja

Trzydziesta czwarta

d[ie] 19 Iunii

Po zagajeniu sessyji od Xcia Jmci Marszałka nastąpionym i kilkakrotnym od Ichmć PP. posłów do projektów swoich wczoraj podanych przymówieniu się, czytany był przez Jmć P. sekretarza sejmowania projekt, ażeby sukcessorowie zmarłych podskarbich summy, które Rzepltej długiem pozostali winni od aktu niniejszego sejmu cum provisione na sejm koronacyji rachunki wprzód uczyniwszy oddali. In casu zaś tego nieziszczenia na sejmie coronationis ażeby na komissyji ekonomicznej skarbowej sprawiali się cum plenaria satisfactione.

Do którego projektu Jmć P. w[oje]w[o]da pomorski przymawiając się o wyrażenie quantitatis prowizyji od tychże pozostałych sum jakowa od nich być powinna przynaglał ad[k. 287]iectionem certitudinis, oraz aby Jmć P. Marszałek W[ielki] K[oronny] mający u siebie po nieboszczyku Jmć P. Moszyńskim ze skarbu kor[onnego] złożoną summę także cum provisione oddał Rzepltej, dopominał się.

Czytany był po tym projekt komissyji rozgraniczenia powiatu bracławskiego z Księstwe[m] Kurlandzkim; a po nim drugi koronacyją pro hac sola vice w Warszawie naznaczający, na który gdy Ichmć krakowscy posłowie allegując w tym być krzywdę dla praw i prowincyji małopolskiej nie pozwalali, odezwało się wielu innych posłów jeden po drugim głosy zabierając, którzy opponendo Ichmciów krakowskich posłów illacyji zrujnowanie zamku krakowskiego pro ratione dopominania się koronacyji w Warszawie, z powodu tejże przyczyny eksplikowali Rzepltą supremam dominatrice[m] et iurium suorum legislatricem dispensować się na to snadnie mogące, aby taż przyszłego króla koronacyja nie w Krakowie, lecz tu w Warszawie odprawiła się.

[k. 287v.] A gdy on controversiis z Ichmć PP. krakowskiemi czas się trawił, i wielu Ichmciów posłów ob discrepantiam w tej materyji zdań propter expiscandam pluralitatem o turnum dopraszali się, za dołożeniem więc do tegoż projektu, że przyszły da Bóg monarcha pierwszy sejm extraordynaryjny w Krakowie w nadgrodę ubliżonej koronacyji złoży, klauzuli tenże projekt iterum jest przeczytany i za zgodą stanów podpisany. Nastąpił po tym projekt tak z stanu senatorskiego jako i rycerskiego do boku Xcia Jmci Prymasa rezydentów naznaczający, a po przeczytaniu jego Jmć P. w[oje]w[o]da podlaski głos zabrawszy respektem oddania summ Rzepltej od sukcessorów zmarłych podskarbich una cum provisione należących się zgodził się z zdaniem Jmć P. w[oje]w[o]dy pomorskiego. Eksplikując zaś nieuchronne Xcia Jmci Prymasa na usługach publicznych dla Rzepltej pilnie okazujących się czynione, ażeby mu pro subsidio z skar[k. 288]bów summa naznaczona była, stanów skonfederowanych upraszał, i na tym zalimitowana jest sessyja na popołudnie.

Po reassumowaniu której Jmć P. Rzewuski poseł halicki głos zabrawszy Jmć P[an]a Dzieduszyckiego kollegę swego stanom rekomendował, ażeby mu summa ośmiu tysięcy talarów per senatus consilium dwojakie 1697 et 1698 jego antecessorowi Jerzemu Dzieduszyckiemu najprzód staroście żydaczewskiemu, a po tym podkoniuszemu kor[onnemu] za odprawione do Cesarza Jmci, do Wenecyji i do Ojca Ś[więteg]o poselstwa, do wypłacenia wyznaczona, a dotąd dla zaszłej szwedzkiej rewolucyji, iż za królewm[s] Stanisławem trzymając, nieboszczykowi Augustowi II etiam kilkakrotnie wzywany pokazaćsię nie chaciał, i wcale oddalił się był a publico, niewypłacona, przez komissyją skarbową mediante tegoż interessu cognitione exsolvatur, stanów Rzepltej upraszając, i projekt eo nomine ułożony do przeczytania oddając.

Jmć P. kasztelan poznań[ski] praecustodiebat, aby ułożonemi nowemi podatkami wprzód pogłówne [k. 288v.] szlacheckie zniesione było, aniżeli pretensyje etiam sprawiedliwe exsolvantur cum onere przez stan rycerski ciężaru znoszenia.

Jmć P. Dzieduszycki halicki oświadczywszy stanom zgromadzonym za łaskawe desiderii jego przyjmowanie, Jmci P. kasztelanowi reposuit, że antecessor jego za tyle odprawionych expedycyji, nie 8 tylko tysięcy talarów utracił, gdy ośm razy więcej w odległe podroży expensy potrzebował, o 8 zaś tysięcy tylko sukcessor jego tym dyskretniej dla Rzepltej upomina się gdy nie wprzód jeszcze pragnie odebrać tę kwotę, aż dopiero przez komissyją roztrząśniona zostanie.

Jmć P. kasztelan poznań[ski] nie przecząc Jmci P. halickiemu sprawiedliwego u stanów Rzepltej domagania się, jednakowoż contrarié odpowiedział, że też stany dla tego pozwoliły na cło generalne, kwartę sprawiedliwą, i pogłówne żydowskie, aby pogłówne z stanu rycerskiego zniesionym zostało, nie zaś długi wypłacone były.

[k. 289] A tu gdy Jmć P. Rzewuski halicki z proźbą do Jmć P. kasztelana, aby kolledze jego, sprawiedliwości żądającemu i u wszystkich ją acceptabilem znajdującemu przeszkadzać nie raczył, odezwał się, za zaspokojeniem się Jmci Pana kasztelana ad communia petita projekt przeczytany podpisanym został.

Jmć P. Szydłowski poseł warszaw[ski] aby summy Rzepltej u sukcessorów zmarłych podskarbich od 20 lat trzymane, przynajmniej ab actu sejmu teraźniejszego una cum provisione wypłacone były domawiał się, allegando, iż za odebraniem ich z sprawiedliwą prowizyją dogodzi się i pogłównemu i Jmci Panu halickiemu.

Zaś Jmć P. w[oje]w[o]da podlaski przypominając stanom supplement dla Xcia Jmci Prymasa zdrowiem i expensem tak dalece szafującego, że mu 150000 ex resultato ultimi senatus consilis wyznaczone już dawno nie wystarczyły z przykładaniem, że tenże Xżę Jmć teraz pracujący dosiadać na miejscu będzie musiał do szczę[k. 289v.]śliwej koronacyji, podał projekt, aby mu skarby Rzepltej utpote koronny 100000 a litewski 50000 za assignacyjami jegoż wypłaciły, naznaczający.

Wszczęła się wrzawa, a w tej odezwawszy się Jmć P. Trzebicki poseł brzeski kujaw[ski] jak dla Xcia Jmci Prymasa za mało sądząc, wdzięczności mu więcej zapisywać, aniżeli tej kwoty oszczędzać, eksplikował, tak aby Xciu Jmci Marszałkowi zwyczajna za sejmową pracę naznaczoną została summa, dopraszał się.

Jmć P. w[oje]w[o]da pomorski, aby mu zamiast 60 tysięcy przez Jmć P. krakowskiego wziętych in exhibitionem gratitudinis, przynajmniej 70, zaś Jmci P. sekretarzowi sejmowemu zamiast 8 tysięcy, 16 wyznaczone były, przymówił się.

Okrzyknięto zgodę do 70, 30 jeszcze przydając tysięcy, i gdy projekt przeczytanym został na 6000 tylko wygotowany, Ichmć posłowie zasługi teraźniejszego Xcia Jmci Marszał[k. 290]ka więcej nad innych szanując, koniecznie kwotę 100 tysięcy kompensować chcieli, lecz tenże Xżę Jmć Marszałek kilka razy dziękując stanom za tę łaskę, i dając racyje, że się przed nim bardziej zasługujący marszałkowie sejmowi mniejszą kontentowali kwotą i że przez teraźniejsze aukcyjonowanie wniosłaby się konsekwencyja ciężaru większego in post na skarby Rzepltej szczupłość dochodów mające, nie chciał tej aukcyjonowanej kwoty, przez Ichmciów posłów etiam adiucta clausula pro hac sola vice ostrzeganej akceptować, i na 60 tysięcy, a Jmć P. Ogrodzkiemu sekretarzowi sejmowemu na 16 tysięcy podpisany jest projekt.

Jmć P. Glinka łomżyński do Xcia Jmci Prymasa o czytanie konstytucyji dopraszając się radził, aby tenże Xżę Jmć dalszych nowych projektów nie dopuszczając, że bracia w domach pozostali cierpliwie oczekują wiadomości, co się stało na teraźniejszym sejmie, że powtóre [k. 290v.] czas nieodległy obierania Pana wyciągać będzie przygotowania, chciał i sobie spoczynek uczynić, i zgromadzone stany dimittere in pacem.

Lecz Xżę Jmć Kanclerz Lit[ewski] głos zabrawszy najprzód rekomendował stanom dającego dowód życzliwości swojej dla Ojczyzny Jmć P. Marszałka W[ielkiego] Lit[ewskiego] munus Koronnego we wszystkim zastępującego, aby tenże largicyji żadnej ze skarbu Rzepltej niepretendujący przynajmniej przez wdzięczność futuro regnanti ad favore distincta constitutione został zaleconym, zaś względem siebie samego dziękując stanom Rzepltej, że w nadgrodę zasług jego summę mu coroczną ad vitae tempora po 80000 wyznaczyły, z racyji jednak, iż jako od początku ministrostwa swego bez pensyji i wymagania płacy od pieczęci służył wiernie Ojczyznie, tak i do końca bez pretensyji nadgrody chciał się pozostać aby od odbierania rzeczonej summy mógł być od prześwietnych stanów uwolnienym, domagał się i dopraszał.

Gdy zaś na to stany zgromadzone [k. 291] żadnym nie pozwalały sposobem, Jmć P. stolnik lit[ewski], poseł warszaw[ski] teraźniejszego sejmu ustawy allegando za dowód, że chcą i umieją nadgradzać szczodrobliwie zasługującym się, rekomendował stanom, aby Jmć X. Kierskiemu sekretarzowi kor[onnemu] pilnie in Republica merenti ze skarbu koronnego naznaczona była jakowa summa podając eo intuitu napisany do przeczytania projekt.

Kiedy te wniesienie nie wszystkim podobało się, poszły głosy różne o co innego dopraszające się, jako to Jmć P. kasztelan poznań[ski] explikując, iż czas sześcioniedzielny sejmu przeszedł, sejmiki relationis bliskie, upraszał, aby żadne projekta nie miały miejsca.

Jmć P. kasztelan inowrocław[ski] projekt 2 razy czytany tyczący się całej Rzepltej względem rachunków od sukcessorów zmarłych podskarbich należących się przypominając, aby wiadomo było delegatis co czynić będą mieli, o podpisanie onegoż instabat.

[k. 291v.] Jmć P. w[oje]w[o]da podlaski uspierając illationem Jmć P. warszawskiego, po ułatwieniu jej ultimo nexu, aby do konkluzyji sejmu przystępować zgadzał się z innemi.

A za tym po przeczytanym projekcie Jmć P[an]a Marszałka W[ielkiego] WXLit[ewskieg]o favoribus przyszłego regnanta rekomendującym, przeczytany jest drugi Jmć X. sekretarza kor[onne]go za pięcią letnie usługi jego częścią za życia śp zeszłego króla, częścią w czasie teraźniejszym bezkrólewia czyniąc zadość urzędowi swemu ochotniej pilnie czynione tym zawdzięczający, że u przyszzłego regnantana i pierwszym duchownym wakansem ma praemiari.

Gdy te obydwa projekta podpisanemi zostały, Jmć P. Glinka poseł łomżyński allegując iż stan senatorski odebrał in desideriis suis plenam satisfactionem, zaś stan rycerski, a osobliwie Księstwo Mazowieckie nic conselabile nie zawiezie do braci swoich, instabat, aby przynajmniej sól suchedniową przed tym [k. 292] ziemia łomżyńska w Łomży odbierająca i teraz ją stamtąd mieć mogąca, nie więcej, jak ad mentem, konstytucyji 1667 po 3. złł. i gd. 16. od beczki płaciła. Tudzież, aby przynajmniej ad satisfactionem instrukcyji jego względem rekomendacyji Ichmć PP. mścisławskiego i pomorskiego w[oje]w[o]dów projekt był á statibus przyjętym i podpisanym.

Odezwało się wielu innych posłów o przystąpienie do czytania konstytucyji przez Xcia Jmci Prymasa i sejmowego marszałka podpisanych.

Na co Xżę Jmć Prymas z podziękowaniem najprzód, że go stany Rzepltej posilić raczyli respondendo, gdy każdy projekt nie prędzej aż za wszystkich generalną zgodą został podpisanym, na konstytucyją; sądził, aby w czasię[s] krótkim powtórnym czytaniem sejmu pożegnania nie przewłocząc, zgodziły się stany jednostajnie na to, iżby Jmć P. sekretarz sejmowy in facie onychże przysiegę wy[k. 292v.]pełnił, jako przepisujący żadnych innych nie wciągnął, oprócz tych, które są powszechnym uchwalone zezwoleniem, et in ordine podpisywania konstytucyji i pożegnania prześwietnych stanów do wygotowania ad mundu niektórych jeszcze recenter ustanowionych konstytucyji sessyją solwować kazał, która na dzień jutrzejszy solwowana jest.