Sessyja Druga

Dnia 9. maja

Dnia onegdajszego solwowana na dzień dzisiejszy na godzinę 8 sessyja, ledwie za opóźnieniem się Xcia Jmci Marszałka i wielu z nim posłów w pół do dwunastej następującym zagajona została głosem: Usiłujący na dniu onegdajszym oświadczonym ani festem zatamować obrad naszych progress, zatrwożyli umysły bene sentientium, ale pod czas terazniejszego bezkrolewia, gdy bez rady Ojczyzna zostawać nie moze, bynajmniej takowy postępek nie ma zagradzać dalszych zbawiennych czynności. Godzi się radzić, i za przykładem idąc przodków naszych mając powierzoną moc dania ratunku Ojczy[k. 14v.]źnie względem uszczęśliwienia onejże winniśmy nexu confoederationes oprzeć się inficias conantibus, lubo na to rozdwojenie bolejemy wszyscy, lecz że taż maksyma szczęścia podpada alternacie, tempori dandum przeto należy się że zaś śmiałość raz nieukarana do tego przyszła zbytku, że i teraz w świątnicy praw oręża dobyła, gdzie non gladiis, lecz amoris pleno consilio est procedendum, należy się obmyslić skuteczne sposoby, aby pierwszy śmiałości author zupełną zuchwałego ekscessu równie równą odniósł karę; his expressis tenże Xżę Jmć Marszałek proposict[s] pro primo izbie, aby naznaczonym dnia onegdajszego do izby senatorskiej delegatom superaddere innych po 4 z każdej prowincyji nominując onychże, których jak izba zupełnie approbavit, aby włożoną provinciam indilate wypełnili nieomieszkanie, wzięli się ad satisfaciendum Ichmć delegati i przybyli do senatu, gdy w nimże [k. 15] zastali oczekujących Xcia Jmci Prymasa, kujawskiego, poznańskiego, wileńskiego, płockiego, chełmińskiego kijowskiego i smoleńskiego biskupów, w[oje]w[o]dę sendomirskiego, kasztelana wileńskiego, inowrocławs[kie]go, sieradzkiego, ruskiego, smoleńskiego, połockiego, witepskiego, podlaskiego, pomorskiego w[oje]w[o]dów; kaliskiego, sieradzkiego, inowrocławs[kie]go, smoleńskiego, lubels[kie]go, czerskiego, wiślickiego, przemyskiego, halickiego, czechowskiego, oświęcims[kie]go kasztelanów = Marszałka, Kanclerza, i Podskarbiego Wielkich WX. status ministrów, tudzież wiele dignitarzów i urzędników bez funkcyji zostających z samemi tylko arbitrami złączonych gente ex utraq[ue]. Pierwszy z tychże deputowanych Jmć P. Bukowski poseł sanocki zasiadłszy na taborecie w miejscu minist[r]om służącym, zabrał głos najprzód od podziękowania wszech rzeczy najwyższemu Sprawcy, że początki obrad szczęśliwie racząc [k. 15v.] zaszczycił go szczęściem wraz z determinowanemi od stanu rycerskiego kollegami swemi stawić się w senacie donoszącym o szczęśliwie na dniu onegdajszym względem elekcyji marszałka poselskiej i wykonanym prawie; w dalszej zaś dyskursu swego osnowie do pomyślnego rozpoczętych nie bez ukontentowania obrad kontinuowania wiadomą wszystkim JO. Xcia Jmci Prymasa wysławiając czułość wraz z stanem rycerskim czynił sobie nieomylną otuchę, iż in ulteriori tractu sposobów jak najlepszych ad beandam patriam porvigilans primatralis, et senatus sollicitudo nie ubliży, co oddając momentom zbawienniejszym na koniec siebie i stan rycerski polecił względom. Po skończonym ejusmodi głosie Xżę Jmć Prymas słodyczy pełną dając delegatis odpowiedź z całym senatem z tak wesołej nowiny mocno ukontentowany pewną wniósł sobie z dobrego sejmu teraźniejszego convocationis konfederacyinego[k. 16] zaczęcia nadzieję, iż trzydziestoletnym przeciągiem bez rady oschłej ojczyżnie pożądania wypłynie satisfakcyja, jeżeli felicia exordia jednomyslność pari secundare starać się będzie conclusio, a wzajemnie stanowi rycerskiemu chcąc oswiadczyć od senatu przychilność, delegował Jchmciów Zamoyskiego inowrocławskiego w[oje]w[o]dę Burzyńskiego smoleńskiego, i Jaklinskiego oświęcimskiego kasztelanów solwując sessyją na dzień jutrzejszy na godzinę dziesiątą co do senatu.

Tak przyjęci w senacie Ichmć delegowani gdy wróciwszy do izby poselskiej zasiedli miejsca swoje, wyżej rzeczony Jmć P. Sanocki retulit w danym głosie sobie, iż nim mu przyjść miało do uczynienia relacyji wypełnionej delegacyji, za pierwszą przyzwoitość sądził oświadczyć należytą wdzięczność Xciu Jmci Marszałkowi, aby którego wyznaczyły merita do sprawo[k. 16v.]wania tak wysokiej funkcyji przy rzadkiej roztropności powierzoną sobie laską tym skutkiem kierował, któren by w najpomyślniejsze dla Ojczyzny zakwitnął owoce przez unum velle et unum sentire usiłowania skonfederowanych umysłów. Co do wykonanego poselstwa, jak że senat za zupełne poczytał sobie ukontentowanie, tak przychilności swojej ku stanowi rycerskiemu i żądze łączenia się z nim izby poselskiej okaże dowodem, gdy wzajemnie z posrzodka jego deputowani pewnie ad implebunt commissa osobami swemi.

Głos ten gdy został zakończonym, Jmć P. Dzieduszycki podkomorzy i poseł halicki wraz z kollegami swemi proposuit, aby do rugów przystąpić allegując racyją iż uno absurdo omisso sequerentur alia plurima. Czym pobudzeni etiam inni domawiali się o zaczęcie rugów.

Jmć P. Piaskowski wojski włodzymirski[k. 17] poseł wołyński w głosie swoim profilit, aby drugi raz powtarzający się tumult z dobytych szabel w izbie poselskiej przez samo zgorszenie kary mocnej winny przezornym obmyśleniem więcej nigdy słyszeć się nie dał. Względem zaś rugów przymawiając się legalitatem elekcyji posłów czyli sąd kapturowy, czyli też izba poselska ma discernere byle okoliczność ta prętszym zakończyła się ułatwieniem, prosił o rozdawanie głosu iuxta turnum.

Jmć P. Walknowski pierwszy z w[oje]w[ó]dztwa poznańs[kie]go poseł wraz z kollegami swemi Jchmc PP. kaliskiemi pod zagajeniem sejmiku ante convocationis przez Xcia Jmci biskupa poznańskiego uczynionym obrany mając exinde, że pod zagajeniem X[c]ia Jmci w[oje]w[o]dy poznańskiego pierwszemu sprzeciwiającym się inni są obranemi posłami, mając sobie na dniu onegdajszym zatamowaną activitatem, zaczął legalną z siebie, [k. 17v.] i kollegów swoich tudzież Jchmc PP. kaliskich justyfikować elekcyją pod zagajeniem pomienionego Xcia Jmci Biskupa nastąpioną też zagajenie pomienione prawem najprzód 1510 in abientes na sejmikach karę grzywien oznaczającym, jako to na biskupów 40 grzywien, na w[oje]w[o]dów 20, na kasztelanów 10 a viny przepisującym - względem w ten czas jej podpadania, kiedyby na sejmikach nie bywali. Prawem 1545 sub titalo[s] Sejmiki Powiatowe konfederacyją 1648, 1649 gdzie biskupów moc względem zagajenia sejmików jest ostrzeżona laudami ziemskiemi 1632, w którym Nowodworski biskup poznań[ski] pierwszy pisał się nad wojewodę, i późniejszym, gdzie Szołdrski także biskup miejsca tegoż wyższe otrzymał miejsce, anizeli w[oje]w[o]da, ekonomiczną komissyją, na której Szembek prezydował pod bytność w[oje]w[o]dy z temi wszystkiemi legalitatis dowodami zawołani z miejsc posiadanych przez Xcia Mar[k.18]szałka do laski stanęli, u niejże i manifesta produkować zaczęli. Lecz Jmć Pan Krajewski instygator koronny z ziemi ciechanowskiej pierwszy poseł odezwawszy się, za rzecz mniej potrzebną osądził non accusatis excusari, kiedy obiiciens illegalitatem żaden non probat.

Jmć P. Sosnowski pisarz lit[ewski], poseł brzyski lit[ewski] reposuit, że obiiciens na dniu dzisiejszym nie jest potrzebny, gdy na dniu onegdajszym in facie całej izby zatamował Jchm activitatem z racyji rozdwojonego sejmiku, którego zagajenie ma być prze[z] to lepsze, należy się wyprobować.

Jmć P. instygator koronny pierwszego zdania odstępując instabat, aby względem umiarkowania pluralitatis przeczytać lauda obydwóch sejmików, tak Xcia Jmci Biskupa, jako też Xcia Jmci W[oje]w[o]dy; Jmć P. Ogrodzki sekretarz sejmowy zadosyć czyniąc takowemu dopominaniu się, przeczytał pomienione lauda.

[k. 18v.] Jmć P. Rzewuski pisarz polny kor[onny] evincendo legalitatem Jchmc PP. poznańskich i kaliskich z samego uniwersału na sejmiki wychodzącego zwykłą dowodził aringą, że ordynaryjnie pisze się pierwej biskupom, a dopiero po nich w[oje]w[o]d[dztw]om, dignitarzom, urzędnikom ziemskim, grodzkim, i całemu rycerstwu.

Jmć P. Małachowski st[aros]ta piotrkowski, poseł sieradzki odezwawszy się wyraził głosem swoim, aby nieużyteczną pro et contra dysceptacyją czasu próżnie nie wycięczając in ordine cognoscenae legalitatis nec ne zagajeniów dwojakich, przystąpić do wotowania secundum turnum.

Jmć P. Glinka podkomorzy i poseł łomżynski idąc in sensum Jmć P[an]a Sieradzkiego superaddidit jeszcze te życzenia, aby wszczęta kwestyja pluralitate votorum decidatur.

Jmć P. Stadnicki poseł podolski protulit takowe interessu tego ułatwienie, aby dalszej kwestyji nie szerzyć stojący pod laską per verbum [k. 19] placet, na miejscach zasiedli.

Jmć P. Małachowski st[aros]ta ostrołęcki poseł łomżyński domawiał się o kilka już razy względem tej materyji proszone turnum. Po takowej czasu przewłoce, gdy Xżę Jmć Marszałek przystąpił do rozdawania głosów iuxta turnum posłowie z w[oje]w[ó]dztw, ziem i powiatów sentimenta swoje conformando ad legalitatem po wyżej rzeczonych Jchmc PP. poznań[skich] i kaliskich żali ich generalnie wszyscy pro admissibilibus ad gremium sui sądzili i zapraszali, tak ciż na miejscach osadzeni każdej z osoby swojej składali podziękowanie Xciu Jmci Marszałkowi z winszowaniem mu oddanej concordibus votis laski i całej izbie, że za jej sprawiedliwym sądem ex passivitate uwolnionemi, et in gremis wyboru umieszczonemi zostali.

Jmć P. Poniatowski stolnik lit. poseł warszawski ex turno w[oje]w[ó]dztwa mazowieckiego pod nieprzybycie na ten czas czerskich pierwszy poseł etiam nomine innych tegoż w[oje]w[ó]dztwa przytomnych [k. 19v.] posłów obligowany wotując na tychże Ichmc PP poznańskich i kaliskich uznawszy sprawiedliwe ich justyfikacyje na prawie zasadzające się jak onych zaprosił, tak wniósł, aby praktykowany po dwa razy in sacravio legum przez porwanie się do szabel występek mocy konfederacyji teraźniejszej tak ta smiałość potępioną została, iżby więcej w potomnym wieku słyszeć się nie dała, jakie wszystkich Ojczyznę kochających synów staranie dopraszając się sam też z osoby swojej wszelkiego w tym punkcie usiłowania non intermittere oświadczył się.

Po zupełnym okoliczności zupełnie opisanej zaspokojeniu accedante całej izby consensu do przyjęcia na dniu jutrzejszym delegowanych senatorów salwował[s] sessyją Xiążę Jmć Marszałek na godzinę dziewiątą.