Dnia 26. 7bris 1793

Projekt JW. Grodzickiego Posła Krakowskiego

Wyznaczenie Komisyi do lustracyi i likwidacyi wojska

Gdy spływ nieszczęść krajowych tak wszystkie rządowe nadwerężył sprężyny, że nic w swojej istocie dokładnie i gruntownie na jaw wystawione, dotąd być nie może, w której kolei i egzystencya istotna wojska znajduje się, ani bowiem komput aktualny głów respective rat korpusów, ani wielkość płacy tymże należącej, lub zatrzymanej, ani kas wszelkich percepta i ekspens, a nawet i różnego gatunku rekwizytów byłość i wielość istotnie i pewnie wiadoma w tak prętkim czasie Nam być nie może, więc do tak potrzebnego dzieła, udzielną Komisyą cum potestate decisiva z osób w dwóch częściach cywilnych, a w trzeciej wojskowych, między któremi jeden z komisarzów wojskowych od Komisyi Wojskowej do tego aktu aż do skończenia onegoż wybrany, drugi z Komisarzów Skarbowych, podobnymże wyznaczony sposobem miejsca mieć będą, determinujemy; a to w niżej opisanych prawidłach: Komisya ta z dwunastu osób złożona w mieście Warszawie, w Pałacu Rzeczypospolitej, a w miejscu od Komisyi Skarbowej oznaczonym, dzieło swoje 15. Novembris roku bieżącego rozpocznie, komplet jej w decyzyach najmniej z dwóch cywilnych, a jednej wojskowej składać będzie, starszy z urzędu przy prezydencyi zawsze z mocą rozwiązania paritatis prezydować ma. Dezyzye pluralitate votorum odprawiać się będą, pióro tej Komisyi od prezydującego cywilnemu jednemu z Komisarzów oddane będzie, i ten jak najporządniej protokół tej Komisyi utrzymywać obowiązany, warta pro securitate et assistentia dodana jej być ma, a tak po zapisanym akcie tej Komisyi, przytomni do tego dzieła komisarze, przybiorą do informacyi swojej świadomego tak wojskowej, jako i skarbowej organizacyi subalterna, któren ciągle tej Komisyi pilnować obowiązanym będzie. Dzieło zaś swoje tym sposobem rozpoczną: rekwirować będą w Komisyi Wojskowej, lub gdzie się znajdować mogą, wszystkich korpusów lustracyi i likwidacyi zaprzysiężonych, i czas normalny każdego korpusu lustracyi odbyć się mającej, sposobem niżej opisanym od ostatnich odbyłych i zaprzysiężonych respective korpusu za prawidło wezmą; a tak zebrawszy dywizyami takowe lustracyjne i likwidacyjne dzieła, po trzech komisarzów to jest dwóch cywilnych i jeden wojskowy, do trzech dywizyi się podzielą, trzech zaś zawsze na miejscu w Warszawie pozostanie. Komisarzów lustrujących po dywizyach obowiązkiem będzie każde respaective dywizyi korpus ile możność dozwoli do kupy ściągnąć, chyba żeby konsystencya którego zbyt oddaloną być miała, po skupieniu korpusów lustracyą ogólną ludzi, koni, moderunku i rynsztunku pilnie i ściśle uczynią, i takową dokładnie opiszą; przytomnych komendantów sztabowych dywizyi zanotują, potem do szczegółów każdego korpusu przystąpią, rang i national-listę, tabelle dywizyonalnej i każdego korpusu kasy, przed kogo należeć będzie, podać sobie nakażą; gdzie pieniądze gotowe zastaną, przeliczą i zapieczętują. Przystąpią potem do ścisłego wyegzaminowania przez wszystkie sposoby o komplecie aktualnym i dawniejszym każdego korpusu, o egzystencyi wszelkich sprawunków, tak mundurowych jako i 18. i 9. letnich, lub funduszów na niezłożonych się zapewnią; Lenungów Listę do egzystencyi w każdym miesiącu płacy stosować i egzaminować będą, o pokrzywdzenia jeżeliby się jakie w korpusie komużkolwiek, lub przez kogożkolwiek uczynione okazały, inkwirować będą, słowem nic nie inkwirowanego i dokładnie i pewnie opisanego nie zostawią, likwidacye i lustracye nie zaprzysiężone, przysięgą stwierdzić nakażą; w indagacyach jeżeli potrzeba wypadać będzie, przysięgi nakazać mocni będą; a takie respective dywizyi gruntownie sporządzone opisy, z przyłączoną w każdym artykule opinią swoją, z sobą nazad ad plenum przywiozą; a tam dopioro w komplecie, i powróconych komisarzów od dywizyów po ukończonych lustracyach i likwidacyach każdej dywizyi świeżo odbytą czynność, komisya wyznaczona przezierać, i zupełnie decydować będzie. Gdyby zaś w ciągu robót szczególnych komisarzów po dywizyach miała się ich robota na czym zahaczyć, w przeszkodzie istotnej dalszego kontynuowania tejże roboty, wtedy takowy przypadek, temu składowi któren w Warszawie miejscowy będzie, doniesiony i opisany być ma; a rezolucya od komisyi miejscowej rzecz decydować będzie.

To tedy ogólne tejże wyznaczonej komisyi będzie prawidło; jeżeliby jednak jaki szczegół zdarzyć się mogący, a nieprzewidziany, do prędszego i łatwiejszego dokończenia tego dzieła dopomóc mógł, takowy przez tęż komisyą dokładnie opisany z opinią Nam Królowi i Radzie doniesiony być ma, a przez nas rezolwowany, do egzekucyi przez tęż komisyą doprowadzony do skutku będzie. Że zaś tak pracowite dzieło i kosztu wyciągające bez funduszu wyznaczonego dla komisarzów być nie może; przeto dla każdego z tych zasiadających, prócz komisarzów wojskowego i skarbowego, którzy już są płatni, równąż roczną płacę co i innych magistratur komisarzów wyznaczamy; z ostrzeżeniem jednak, aby to całe dzieło najdalej in spatio roku dokończone było, a po dokończeniu do przejrzenia i approbaty, Nam Królowi i Radzie podane zostało. In casu śmierci lub niepodjęcia się którego z komisarzów wyznaczonych, My Król z Radą innego z tego stanu wybierzemy, któren tak jak i ci primitive obrani, przysięgę według opisanej Roty wypełnić będą powinni, prezydujący w zgromadzeniu komisarzów, a komisarze przed prezydującym.

Rota przysięgi dla komisarzów

,,Ja NN. przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu w Trójcy Ś. Jedynemu, iż będąc wyznaczonym do Komisyi Lustracyjnej i Likwidacyjnej wojska, w urzędowaniu moim według Boga i sumnienia się sprawię, lustracye i likwidacye bądź dywizyów, bądź korpusów tak w ogóle, jak i w szczególe pilnie i szczerze dochodzić będę, krzywd osobistych i skarbowych pilnie dójrzę; w decyzyi mojej słuszność, sprawiedliwość i prawo za prawidło zachowam: Tak mi Panie Boże dopomóż, etc.