Dnia 9 8bra 1793.

Projekt JW. Kulwieca posła oszmiańskiego

,,Wyznaczenie komisyi do lustracyi i likwidacyi wojska litewskiego".

Gdy spływ nieszczęść krajowych tak wszystkie rządowe nadwerężył sprężyny, że nic w swojej istocie dokładnie, i gruntownie na jaw wystawione być nie może, w której kolei i egzystencya istotna wojska znajduje się, ani bowiem komput aktualny głów respective, rat korpusów, ani wielkość płacy tymże należącej, czyli zatrzymanej, ani percepta i expens kas wszystkich i wszelkich, a nawet i różnego gatunku rekwizytów byłość i wielość istotnie i pewnie wiadoma w tak prętkim czasie nam być nie może, więc do tak potrzebnego dzieła, udzielną Komisyą cum potestate decisiva z osób w dwóch częściach cywilnych, a w trzeciej wojskowych, do której Komisyi, tak Wojskowa, jako i Skarbowa Komisye e medio sui po jednym komisarzu delegować będą do tego actu, aż do skończenia onego determinujemy, a to w niżej opisanych prawidłach: Komisya ta z dwunastu osób złożona w mieście Wilnie, w miejscu od Komisyi Skarbowej wyznaczyć się mianym, dzieło swoje 30 Novembris roku bieżącego rozpocznie, komplet jej w decyzyach najmniej z dwóch cywilnych, a jednej wojskowej składać będzie, pierwszy z porządku nominacyi cywilny prezydować ma, zawsze z mocą rozwiązania paritates. decyzye pluralitate votorum odprawować się będą. Pióro tej Komisyi od prezydującego cywilnemu jednemu z komisarzów oddane będzie i ten jak najporządniej protokół tej Komisyi utrzymywać obowiązany, warta pro securitate, et assistentia dodana być ma, a tak po zapisanym akcie tej komisyi, przytomni do tego dzieła komisarze, przybiorą do informacyi swojej świadomego, tak wojskowej, jako i skarbowej organizacyi subalterna, któren ciągle tej Komisyi pilnować obowiązanym będzie. Dzieło zaś swoje tym sposobem rozpoczną: Rekwirować będą w Komisyi Wojsk. lub gdzie się znajdować mogą wszystkich korpusów lustracyi i likwidacyi zaprzysiężonych, i czas normalny każdego korpusu lustracyi odbyć się mającej, sposobem niżej opisanym od ostatnich odbyłych i zaprzysiężonych, respective korpusu za prawidło wezmą; a tak zebrawszy dywizyami takowe lustracyjne i likwidacyjne dzieła, po trzech komisarzów, to jest: dwuch cywilnych, a jeden wojskowy do dwuch się dywizyi podzielą, sześciu zaś zawsze na miejscu w Wilnie, na przypadek którego z lustrujących choroby, czyli oddalenia się, i prędszych z miejsca rezolucyów czynienia pozostanie, komisarzów lustrujących po dywizyach obowiązkiem będzie, każde respective dywizyi korpus, ile możność dozwoli, do kupy ściągnąć, chyba żeby konsystencya którego zbyt oddaloną być miała, po skupieniu korpusów, lustracyą ogólną ludzi, koni, moderunku i rynsztunku pilnie i ściśle uczynią, i takową dokładnie opiszą. Przytomnych Komendantów Sztabowych Dewyzyi zanotują, po tym do szczegółów każdego korpusu kasy, przez kogo należeć będzie, podać sobie nakażą:; gdzie pieniądze gotowe zostaną, przeliczą i zapieczętują, przystąpią potem do ścisłego wyegzaminowania przez wszystkie sposoby o komplecie aktualnym, i dawniejszym każdego korpusu, o egzystencyi wszelkich sprawunków tak mundurowych, jako i ośmnasto, i dziewięcioletnich, lub funduszów na nie złożonych się zapewnia, lenungow listę do egzystencyi w każdym miesiącu płacy stosować się i egzaminować będą, o pokrzywdzenia, jeżeli by się jakie w korpusie komużkolwiek, lub przez kogożkolwiek uczynione okazały, inkwirować będą, słowem nic nie inkwirowanego i dokładnie i pewnie opisanego nie zostawią, likwidacye i lustracye nie zaprzysiężone, przysięgą stwierdzić nakażą; w indagacyach, jeżeli potrzeba wypadać będzie, przysięgi nakazać mocni będą; a takie respective dywizyi gruntownie sporządzone opisy, z przyłączoną w każdym artykule opinią swoją, z sobą nazad ad plenum przywiązą w tam dopioro w komplecie, i powróconych komisarzów od dywizyów po ukończonych lustracyach, i likwidacyach każdej dywyzyi świeżo odbytą czynność komisya wyznaczona przezierać, i zupełnie decydować będzie. Gdyby zaś w ciągu robót szczególnych, komisarzów po dywizyach miała się ich robota na czym zahaczyć, w przeszkodzie istotnej dalszego kontynuowania tejże roboty, wtedy takowy przypadek temu składowi, któren w Wilnie miejscowy będzie, doniesiony i opisany być ma, a rezolucya od Komisyi miescowej rzecz decydować będzie,. Gdyby takowy był przypadek, iżby osoba w wojskowej służbie przed tym zostająca, lub teraz od tej służby uwolniona w odpowiedzi mianowicie kasowej winną się okazała, takowa osoba zapozwana od tejże Komisyi, stanąć do odpowiedzi, i jej wyrokowi ulec obowiązaną będzie. To tedy ogólne tejże wyznaczonej Komisyi będzie prawidło; jeżeli by jednak jaki szczegół zdarzyć się mogący, a nieprzewidziany, do prędszego i łatwiejszego dokończenia tego dzieła dopomóc mógł, takowy przez tęż Komisyą dokładnie opisany, z opinią Nam Królowi, i Radzie doniesiony być ma, a przez Nas rezolwowany do egzekucyi przez tęż Komisyą doprowadzony do skutku będzie. Że zaś tak pracowite dzieło i kosztu wyciągające, bez funduszu wyznaczonego dla komisarzów być niemoże; przeto dla każdego z tych, prócz komisarzów wojskowego i skarbowego, którzy już są płatni, równąż płacę, co i innych magistratur komisarzom wyznaczamy, z ostrzeżeniem jednak aby to całe dzieło in spatio roku dokończone być mogło; a po dokończeniu, do przejrzenia i approbaty Nam Królowi i Radzie podane zostało; In casu śmierci lub niepodjęcia się którego z komisarzów wyznaczonych, My Król z Radą, innego z tego stanu wybierzemy, któren tak jak i ci primitive obrani, przysięgę według opisanej roty wypełnić będą powinni, prezydujący w zgromadzeniu komisarzów, a komisarze przed prezydującym. Rota przysięgi dla komisarzów - "Ja NN. przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu w Trójcy S. Jedynemu, iż będąc wyznaczonym do Komisyi Lustracyjnej, i Likwidacyjnej wojska W. X. Litt. w urzędowaniu moim według Boga i sumnienia sprawię się. lustracye i likwidacye bądź dywizyonów, bądź korpusów, tak w ogóle, jak i w szczególe, pilnie i szczerze dochodzić będę, krzywd osobistych i skarbowych pilnie dojrzę; w decyzyi mojej słuszność, sprawiedliwość i prawo za prawidło zachowam, tak mi Panie Boże dopomóż, i niewinna Syna Jego Męka" - Takowych komisarzów nominacyą wedle actu Konfederacyi naszej, Nam Królowi zachowujemy.