Wstęp
Sesje
Mowy
Noty
Projekty
Traktaty
Nominacje
Tabele
Przypisy


Stanisław Bieliński

Marszałek Sejmu Skonfederowanego, Orderów Polskich Kawaler

Wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tym wiedzieć należy, szczególniej jednak wszystkim magistraturom wykonawczym, wszelkim juryzdykcyom, tak ziemskim jako i miejskim, do publicznej wiadomości podaję, iż prawo którego treść jest takowa. Chociaż sejm teraźniejszy wszelkie ma prawo być pewnym, że w oczach Europy całej znajduje usprawiedliwienie swych czynów, i że mu dosyć jest na obronę swoją powiedzieć, iż ulegania okolicznościom koniecznym wspólne ma przyczyny, z tą obojętnością, którą potencye nieinteresowane zachowały w sprawie polskiej, gdy jednak o swojej wewnętrznej zaradzając spokojności, ma razem okazyą przekonać świat cały, o prawdziwych narodu polskiego sentymentach, bynajmniej niepodległych podejrzeniom niesłusznie na niego włożonym, poświęca przeto pierwsze momenta odetchnięcia swego po klęskach, temu najużyteczniejszemu zamiarowi; jakichkolwiek doznawał odmian kraj Polski w każdym bądź pomyślnym, bądź smutnym zdarzeniu, charakter narodowy jednemi zawsze był oznaczony principiami. Nigdy mieszkaniec tej ziemi wśrzód największego zapału nie przestał szanować wiary swych ojców, nigdy chęć zachowania swej wolności, choć częstokroć daleko zapędzająca się, nie poddała występnej nikomu myśli, obalenia rządu i ustanowienia na jego powalinach dziwacznej równości, nigdy na koniec nie zakradł się do serca cnotliwego Polaka ten jad zbójniczy, który głos ludzkości w nim tłumiąc, śmiałym robi człowieka na wszystkie występki. Ohydne plemię Jakobinów nie znalazłszy w Polszcze siedliska dla swej zdradzieckiej nauki, pomogło owszem srogością własnych maxym do oświecenia ludu, jak okropny jest nierządu skutek. - Czuwały w kraju naszym magistratury w każdym czasie, aby ta zaraza, nie skaziła umysłu żadnego z mieszkańców. Urządzenie Konfederacyi w Wielkim Księstwie Litewskim względem przechodniów francuskich tamowało drogę tej wszędzie wdzierającej się nauce, i pomagało zamiarom, które w Koronie wzięte były ku odwróceniu tej prawdziwej od Rzeczypospolitej klęski. Końcem więc ustalenia tych wszystkich przedsięwziętych kroków, i podania razem onychże pod baczność magistratur krajowych, którym powierzona będzie administracya po sejmie.

My Król za zgodą Stanów Skonfederowanych nakazujemy władzom wojskowym, ażeby nieodwłócznie do wszystkich pogranicznych komend wydały rozkazy, aby te pilnie strzegły granic państw Rzeczypospolitej w celu zapobieżenia, iżby jakiegokolwiek bądź stopnia, płci, wieku lub nazwiska Francuz, nie był w granice nasze puszczony, który by opatrzonym nie znalazł się zaświadczeniem wiary godnym, iż nie należy do liczby niebespiecznych burzycielów powszechnej spokojności, ale owszem wierny monarsze swemu był zawsze, i w synie nieszczęśliwego Ludwika XVI uznaje Króla prawego. Takowym testimonium opatrzony Francuz ma być do najpierwszej komisyi porządkowej odprowadzony, gdzie po nastąpionej powtórnej weryfikacyi zaświadczenia, będzie mu od tejże Komisyi dany paszport, przy którym spokojnie wszędzie mieszkać, lub z miejsca na miejsce przechodzić mu się będzie godziło. Weszłych zaś bez przyzwoitego zaświadczenia, lub tułających się Francuzów, aby komendy imały, i do najpierwszej Komisyi do indagacyi doprowadzały, władze wojskowe zalecą.

Niniejszą czułość i baczność, tak Komisyom Skarbowym O.N. po wszystkich komorach celnych i przykomórkach, jako też wyżej wspomnionym Komisyom Porządkowym ziem wszystkich, a mianowicie pogranicznych mieć zalecamy, iżby wszelkich przechodniów francuskich miały na oku, i do powyższego względem wpuszczania onych do kraju, stosowali się przepisu; co się zaś tycze Francuzów w Polszcze zamieszkałych, służbą zajętych, lub pewną i dostateczną rękojmią o wierności dla Nas Króla i Rzeczypospolitej Polskiej opatrzonych, chcemy, aby ci wszyscy pod obroną praw krajowych bezpiecznemi zostając, dla utwierdzenia o sobie dobrego rozumienia, wykonali, zaraz za dojściem tej ustawy do ich wiadomości, przysięgę przed najbliższą Miejscową Komisyą Porządkową, a w mieście rezydencyi Naszej Królewskiej w Warszawie przed Komisyą Policyjną w tę rotę: ,,Ja N.N. przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu, iż Najjaśniejszemu Stanisławowi Augustowi Królowi, i Rzeczypospolitej Polskiej, wiernym, życzliwym i posłusznym zawsze będąc, z sprzyjającymi Rewolucyi Francuskiej, i z klubem jakiekolwiek bądź nazwisko noszącym, ani z adherentami, żadnej zmowy, porozumienia się, lub korespondencyi, pod żadnym pretekstem nie miałem, nie mam i mieć nie będę, a jeślibym o kim wiedział, lub słyszał, iż w jakikolwiek sposób, należy lub wchodzi do rewolucyi teraźniejszej francuskiej, takiego zwierzchności najbliższej krajowej doniosę, tak mi Boże dopomóż i niewinna Syna Jego Męka". Co gdyby którykolwiek z obywatelów francuskich tu zamieszkałych i z przybyłych, za dobremi paszportami po stawieniu się przed Komisyą Porządkową, takowej przysięgi wykonać wzbraniał się, ma być jako podejrzany, nieodwłócznie za granicę wyprowadzony, tym bardziej, gdyby mimo wszelkie spodziewania, znalazł się jaki Francuz, który po wykonanej przysiędze ważyłby się sprzeciwić powyższemu prawu, bądź przez korespondencye sekretne, bądź przez przeciwne onemuż postępowanie, Komisya Policyjna będzie miała moc wypędzenia go z kraju z niesławą, i cały jego majątek w ruchomych i nieruchomych dobrach będzie konfiskowany na profit szpitalów, a część czwarta onegoż na zysk delatora dostanie się. Jako zaś książki, dzienniki i gazety pomagały aż nadto do rozszerzenia nauki szkodliwej i niszczącej wszelki towarzystwa ludzkiego porządek, policya będzie czuwała z największą usilnością na to, aby tym podobne książki i gazety nie cyrkulowały, i aby cenzurze najściślejszej wszelkie druki zagraniczne, i spod krajowych pras wychodzące poddane były. Będą przeto tak księgarze, jako i drukarze karani sztrofem 6.000 złotych i konfiskacyą znalezionych druków takowych, które by temi szkodliwemi maksymami pokazały się być zarażone.

By zaś niniejsza sejmu ustawa, do wiadomości powszechnej, niezawodnie dojść mogła, i tym pewniej egzekwowaną była, autoryzujemy W. Marszałka Sejmowego, aby ją nieodwłócznie przez uniwersał ogłosił, i czytanie onej po wszystkich kościołach z ambon w całym kraju zalecił.

Włożyło na mnie obowiązek, ażebym w całym kraju, nieodwłocznie te prawo ogłosił, i czytanie onego, po wszystkich kościołach zalecił. - Zaczym stosując się do tegoż prawa powyżej wyrażonego, wszystkim magistraturom wykonawczym, wszystkim sądom i juryzdykcyom tak ziemskim jako i miejskim, w Koronie i W.X.Lit. będącym, oneż do wiadomości powszechnej podaję, i niniejszym uniwersałem ogłaszam, ażeby zaś wzmiankowane prawo w całej jego rozciągłości i wszystkich szczegółach w nim wyrażonych, po wszystkich kościołach, w całym kraju z ambon czytane i doniesione było zalecam. - Do czego wszystkie kancelarye tak ziemskie jako i miejskie, w obydwóch prowincyach to prawo do oblaty swojej przyjąwszy i w księgi wpisawszy, extraktami wyjęte, Imci XX. proboszczom i rządcom kościołów oddadzą, a Imć XX. proboszczowie i rządcy kościołów, via cursoria od kościoła do kościoła rozesławszy, z ambon przy zgromadzeniu ludu, publikować będą, i do zupełnej podadzą wiadomości. Co z władzy mnie od stanów Rzeczypospolitej powierzonej zaleciwszy uniwersał, ręką moją własną podpisuję i rodowitą herbową pieczęcią moją stwierdzam. Dan w Grodnie, dnia 15 miesiąca listopada 1793 roku.

Stanisław Bieliński Sejmu Skonfederowanego Marszałek

Jan Nepomucen Jeziorkowski Sejmu Skonf. Sekretarz


Copyright 1998 by Biblioteka Kórnicka PAN and Centrum Elektronicznych Tekstów Humanistycznych